تحلیل شناختی – اجتماعی تکوین سازه قدرت در نظام شخصیت

قدرت از جمله مفاهیمی است که توجه اندیشمندان در حوزه های مختلف منجمله روانشناسی را به خود جلب کرده است. آراء و نظریات متفکرین در تبیین آن بطور عمده بر ابعاد انگیزشی آن متمرکز بوده است. این مقاله با اتکاء بر نظریات روانشناختی و با رویکردی رشدی درصدد ارائه تحلیلی نظری در باب چگونگی شکل گیری سازه قدرت در نظام شخصیت بوده است. در اینجا قدرت به مثابه سازه ای متکی بر فرایندهای شناختی و اجتماعی درنظر گرفته شده که بواسطه مکانیزمهای پیوندگرایی، کاوشگری و ارزشگذاری، کودک دنیای اطراف را در قالب مقولات سه گانه اشخاص- اشیاء، ایمن- ناایمن و درونی- بیرونی ادراک نموده که ترکیب و درونی سازی آنها به سلسله مراتب و یک سیستم ارزشی منتهی می شود که بنای شخصیت بر آن استوار می گردد. پایداری و پویایی این سازه متکی بر میزان غلبه ای است که شخص در هریک از ابعاد شناختی، عاطفی و عملی بدان دست می یابد. اگرچه تاکنون مفهوم پردازی های متعددی در باب قدرت صورت گرفته اما تحلیل با رویکردی بینابین امکان آشنایی و درک زوایایی از این مفهوم را فراهم می آورد که می تواند به کاربرد موثرتری در تشخیص و درمان منتهی گردد.

کلیدواژه ها:

قدرت ، سازه ، شخصیت ، شناختی ، اجتماعی ، رشد