واکاوی اصول نقاشی دیواری مکتب شیراز در طراحی بناهای حکومتی(نمونهیموردی:باغ نارنجستانقوام)

از جلوه های هنر ایرانی، نقاشی های دیواری هستند. دیوار نگاره های پنج کنت سمرقند تا دیوار نگاره های شهر گور و کوه خواجه در سیستان، نشان از سنت کهن دیوارنگاری در فلات ایران می دهند. نقاشی های دیواری بیشتر مضامینی مذهبی و یا میهنی دارند. تفاوت عمده نقاشی دیواری با فرم های دیگر نقاشی، ارتباط ارگانیک آن با معماری است. نقاشی دیواری در قالب از پیش تعیین شده ی فضاهای معماری باید اجرا شود. نقاشی، بر دیواری کشیده می شود که خود این دیوار بخشی از یک فضای معماری است، نقاشی دیواری، بنده ی معماری است و در کنار گچبری ها و مقرنس سازی ها است که به وحدتی به نام معماری می رسیم. باغ نارنجستان قوام، یکی از باغ های زیبا و مشهور شیراز و متعلق به دوره ی قاجار می باشد. در عمارت این باغ مجموعه ای از نقاشی های دیواری وجود دارد که به صورت کاشی هفت رنگ و یا نقاشی رنگ روغن بر روی چوب کار شده و سراسر دیوارها و سقف این عمارت را تزیین کرده است. نقاشی دارای مضامین متنوعی هستند که متناسب با موضوع های هریک به شیوه های متداول و گاه متاثر از نقاشی غربی کار شده اند. برخی نیز که الهام گرفته از فرهنگ بومی و سنتی می باشد، از دقت و ظرافت بیشتری در اجرا برخوردار است. در این پژوهش که به روش میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته است، هدف شناخت هر چه بهتر نقاشی های دیواری باغ نارنجستان قوام شیراز و توصیف و طبقه بندی این آثار است. برای این منظور، پس از معرفی باغ نارنجستان قوام و مروری بر تاریخچه ی آن، ضمن طبقه بندی این آثار هریک از تصاویر مورد بررسی قرار گرفته است. موضوعات نقاشی های دیواری باغ نارنجستان قوام سه دسته: ۱ اساطیری و باستانی ۲ داستانی ۳ نقوش تزیینی تقسیم شده که هریک دارای زیر مجموعه هایی است. در این پژوهش ضمن بررسی این سه دسته و ریشه یابی برخی از مضامین و موضوعات به تاًثیرات هنر غربی در برخی از موضوعات و شیوه اجرایی آن ها اشاره شده است.

کلیدواژه ها:

نقاشی ، نقاشی دیواری ، نگارگری ، مینیاتور ایرانی ، باغ ایرانی ، شیراز