بررسی الگوهای معماری پایدار در خانههای تاریخی دوره قاجار گرگان

خانههای تاریخی در شهرهای قدیمی، شیوه زندگی و تفکر انسانها را در زمانهای مختلف به منصه ظهور میگذارند و اگربه این میراث گرانبها ارج ننهیم در واقع هویت خود و شهرهایمان را از دست دادهایم. با گشتی در بافت تاریخی گرگانشاهد خانههای فراوانی هستیم که از لحاظ کالبدی دچار پیری شده و حال و روز مناسبی ندارند، ظاهری خمیده و سیمای نامناسب به خود گرفته و گاهی تأثیرات بصری ناخوشایندی بر محیط پیرامون خود یا محله نهادهاند. زمانیکه با نگاهینگران به درون این بازماندههای تاریخ قاجار پا نهاده و با چشم دل شروع به نگریستن مینماییم، با تنوعی از جزئیات معماری آرامش و آسایشساز در فرم، حجم، فضاهای داخلی و ترکیبی هدفمند با حیاط مرکزی روبرو میشویم. به جرأت میتوان گفت نظارهگر بناهایی هستیم که هدف آن کاهش آسیب بر روی محیط، ایجاد هماهنگی با طبیعت و شرایطاقلیمی و استفاده از مصالح بومی بوده است که بیشترین تأثیرپذیری از خصوصیات محیط طبیعی در آنها منعکس شده است و مهر تأییدی بر وجود مفاهیم پایداری در معماری آنها است. امروزه بیتوجهی به این خانهها به حدی زیاد شده ست که اگر کمی دیگر تعلل کنیم به زودی تمام ارزشهای فرهنگی، هویتی و معماری آنها در پس ساخت و سازهای بیاصالت معاصر مدفون خواهد شد. هدف از این نوشتار تحلیل خانههای تاریخی گرگان در دوره قاجار و تطبیق اصولمعماری پایدار عصر حاضر در آنها میباشد اصولی که بسیاری از مفاهیم نوین در عرصه معماری پایدار را در خود بهوضوح دارد. در نهایت بیانگر آن است راهکارهایی که در قرون گذشته استعمال و استکمال یافتهاند با کمی توجه و گردگیری از رویشان هنوز هم میتوانند در معماری امروزی قابل استفاده و به عنوان رهیافتی راهبردی جهت دستیابی به الگوهای معماری پایدار باشند. روش تحقیق تفسیری تاریخی بوده و با استناد به اطلاعات - و اسناد تاریخی به همراه مطالعات میدانی شکل گرفته است.

کلیدواژه ها:

بافت تاریخی گرگان ، معماری پایدار ، معماری سنتی ، هویت