بررسی بهره وری اقتصادی آب و عوامل موثر تر آن در محصولات عمده ی زراعی؛ مطالعه ی موردی شهرستان ارومیه

یکی از چالش های جهان امروز بحران کم آبی است برای حل این مشکل کشورهای مختلف باید منابع آبی خود به بهترین نحو مدیریت کنند. بیش از 90% از حجم آبی که در کشور استفاده می شود که به تولیدات کشاورزی می شود در نتیجه بیشترین حجم تلفات آب نیز مربوط به این بخش می باشد . از این رو شرایط کشور ایجاد می کند که به مدیریت آب در بخش کشاورزی دیشب سایر بخش ها توجه شود. هدف از این مطالعه بررسی بهره وری اقتصادی آب و شناسایی برخی عوامل مؤثر بر بهره وری اقتصادی را در محصولات عمده زراعی شهرستان ارومیه می باشد. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از کشاورزان منطقه و سازمان جهاد کشاورزی استان جمع آوری گردید. متناسب با هدف تحقیق از شاخص های بهره وری آب CPD ؛ BPD و NBPD اسناد گردید. به منظور بررسی برخی متغیرهای اثرگذار بر بهره وری اقتصادی با از تحلیل رگرسیونی استفاده شد که مدل لگاریتمی، مدل برتر انتخاب شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار Excel و Stata جان گرفت. نتایج تحقیق حاصل از محاسبه شاخص های بهره وری آب نشان می دهد که محصول ذرت با 4.02 و آفتاب گردان با 0.388 کیلو گرم بر متر مکعب به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار عملکرد را دارند. مثل آفتاب گردان با 797.99 و گندم با 308.37 تومان بر مترمکعب به ترتیب بیشترین و کمترین ارزش ناخالص تولیدی را دارند. براساس شاخص NBPD محصول آفتاب گردان با 427.43 و محصول گندم با 64.24 درمانگر مترمکعب ترتیب بیشترین و کمترین سود را ایجاد کردند و به نتایج حاصل از تحلیل رکود سیاسی نیز نشان می دهد که با افزایش متغیرهای تجربه، تحصیلات، اندازه زمین زراعی و میزان عملکرد محصول، بهره وری اقتصادی آن افزایش می یابد. افزایش متغیرهای تعداد قطعات زمین کشاورزی، پراکندگی زمین های زراعی، و حاصله منبع آبی از زمین زراعی، هزینه های زراعی و میزان آب مصرفی محصولات باعث کاهش بهره وری اقتصادی آن در محصولات زراعی می شود.

کلیدواژه ها:

آب ، بهره وری اقتصاد آب ، مدل لگاریتمی ، محصولات عمده زراعی ، شهرستان ارومیه