امثال کهن عربی، گنجینه اخلاق و حکمت

امثال و حکم، بخشی مهم از فولکلور، و میراث برجای مانده از پیشینیان، مشحون از حکمت و اندرز و مباحث اخلاقی و نکات ظریف تربیتی ای است که نه تنها آیندگان را با باورها، آداب و رسوم و شیوه های زندگی گذشتگان خویش آشنا می سازد، که نکات ظریف تربیتی و اخلاقی را در قالب عباراتی موجز و نغز، شیوا و روان به آن ها عرضه می دارد.خاستگاه درصدقابل توجهی از امثال و حکم کهن عربی نیز محاسن اخلاقی، بایدها و نبایدها و مواعظ و اندرزهای پرمغزیست که نشان از نضج فکری و عقلی صاحبان آن دارد. این امثال، مخاطب را به صفات پسندیده گران سنگی چون بخشش و دهش، بردباری و خرد، آموختن علم، تلاش و کوشش، وفای به عهد، نیکی، سازش با دیگران، آزادگی و مفاهیمی از این دست فرا می خواند و از بخل ، پرگویی، سستی، کذب، خلف وعده و ... باز می دارد.گذشته از جایگاه مهم تعلیمی امثال و حکم، و نقش آن ها در انعکاس آداب و سنن و باورهای پیشینیان، اهمیت ادبی و زبانی آن ها را نیز نباید از نظر دور داشت؛ بسیاری از قالب های دستوری، ترکیب ها و واژگانی که در گذر زمان به دست فراموشی سپرده شده، در دل امثال به حیات خود ادامه داده و به ما رسیده است. این همه در کنار اهمیت پاسداری از امثال و حکم به عنوان بخشی از میراث پیشینیان، و شاخه ای مهم از فولکلور، بازنگری و پژوهش در باب این گنجینه کهن را ضروری می نماید.

کلیدواژه ها:

امثال کهن عربی ، حکم ، محاسن اخلاقی ، عصر جاهلی ، صدر اسلام