تحلیل محتوای نشانه شناختی نقش زن در آثار برگزیده کارگردانان سینمای ایران: مطالعه موردی

هدف اصلی این پژوهش، «تحلیل محتوای نشانه شناختی نقش زن در آثار برگزیده کارگردانان سینمای ایران: مطالعه موردی» است. بدین منظور، از میان فیلم های بلند ساخته شده توسط دو کارگردان فریدون جیرانی و تهمینه میلانی که در مجموع 29 فیلم بود،4 فیلم به روش «نمونه گیری تصادفی ساده» برگزیده شد. برای بررسی محتوای فیلم ها، از «روش تحلیل محتوا» استفاده شد و ضمن مشاهده مکرر، اطلاعات در قالب پرسشنامه معکوس جمع آوری شد. صحنه و همچنین کلیت فیلم به عنوان واحد تحلیل تعیین شد و براساس آن رمزگان اجتماعی زن به عنوان متغیرهای اصلی مورد بررسی قرار گرفت. مهمترین مولفه های مورد بررسی رمزگان اجتماعی جایگاه زن در فیلم های مورد بررسی عبارت است از: میزان توجه به اصول اخلاقی و مذهبی، میزان توجه به رفتار و پوشش در موقعیت های مختلف، هویت شخصی( اعتماد بنیادین، ارزش ها و نگرش ها)، سبک زندگی، هویت نقش مسلط، هویت دینی. نتایج حاصل از تحلیل فیلم های این دو کارگردان نشان می دهد که؛ خانواده هایی که اصول اخلاقی و مذهبی را رعایت نمی کنند هنجار شکنی ها در آنها بیشتر است. و زن نمونه و سالم زنی است که علاوه بر کلیات دین به قواعد دینی هم پایبند است و دیگران را هم به خیر خواهی و رفتار صادقانه دعوت می کند. در فیلم ها چنین مشاهده می شود که زنان در ارتباطات میان فردی همواره متفاوت از حالت های طبیعی شان ظاهر شده و همیشه قصد دارند تا خود را متفاوت از آنچه که هستند - اعم از ظاهر فیزیکی و بیان شنیداری - نشان دهند. در این تحقیق، به ارزش ها و نگرش ها توجه زیادی شده است. در کل فیلم ها (برای نمونه: من مادر هستم) سبک زندگی مدرن بیش از سنتی مشاهده می شود. سرانجام، نتایج این تحقیق نشان می دهند که احساس عزت نفس در بین موارد مربوط به هویت دینی بیشتر از سایر موارد قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، نشانه شناسی ، زن ، رمزگان اجتماعی ، هویت ، آثار سینمایی ،