فولادسازی اصفهان در دوره قاجار از نگاه سیاحان و گردشگران خارجی

فولادسازی عصر صفویه، نقطه ی عطف فولادسازی ایران به شمار می رود. پس از صفویه تولید آثار فولادی همچنان تداوم یافت. تعدد آثار فولادی دوره ی قاجار نشان از اهمیت روز افزون این فلز دارد. اهمیت سفرنامه ها به عنوان منابع دست اول در امور پژوهشی را نمی توان نادیده انگاشت. سفرنامه نویسی و تاریخ نگاری از دیرباز یکی از گونه های مهم آثار مکتوب بوده که اروپاییان را می توان از پیش قراولان آن دانست. سیاحان و گردشگران به عنوان شاهدان عینی آثار هنری ایران در ادوار مختلف به ویژه از دوران صفویه به بعد نقش تعیین کننده ای در کسب آگاهی و اطلاعات ما از اوضاع و احوال هنر و هنرمندان داشته اند. سیاحان و گردشگران خارجی که در دوره ی قاجار از اصفهان دیدن کرده اند به هنر و صنعت پرشکوه این شهر اشاره نموده و در این میان از رونق فولادسازی آن اطلاعاتی را ارائه داده اند. کثرت آثار فولادی این دوره نیز گواه فعالیت گسترده ی فولادسازان اصفهان است. سیاحان خارجی این شاهدان عینی شرح فولادسازی و هنرمندان فولادساز اصفهان را گاهی با نگاهی مقایسه ای با سایر نقاط ایران در نظر داشته که ازاین جهت کمک شایانی به مطالعات تطبیقی این هنر می نماید. پژوهش حاضر ضمن نگاهی اجمالی به روند تولید آثار فولادی به گزارشات سیاحان خارجی در این زمینه پرداخته که با روش تاریخی تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای انجام پذیرفته است. پرداختن به کیفیت و کمیت آثار فولادی، طریقهی ساخت و تزیین، تأثیر کالاهای وارداتی از اروپا و کپی برداری از فولادسازی اروپا و اهمیت و جایگاه فولادسازی اصفهان در میان سایر شهرهای ایران از نتایج مهم آن است.

کلیدواژه ها:

فولادسازی ، اصفهان ، ، سیاحان و گردشگران ، قاجار