مطالعهی تطبیقی فرم و تزئینات در پایه شمعدانهای فلزی دوره تیموری خراسان و صفوی

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,381

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF و WORD قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

NCKIA01_062

تاریخ نمایه سازی: 27 بهمن 1394

چکیده مقاله:

آثار فلزی موجود در هر دوره مقتضیات جامعه خویش (اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، مذهبی )، میراث داری، خلاقیت و نوآوری هنرمندان را یادآوری می نماید. از دیرباز استفاده از تزئینات در هنر ایرانیان جایگاه ویژه ای داشته است و هنرمندان معتقد بودند بدلیل نفوذ روح بد نبایستی هیچ بخشی از اثر بدون تزئین رها گردد. به همین منظور فلزکاران تزئین و کارکرد اشیا را در امتداد طولی هم به کارگرفتند تا نیازهای وجودی انسان را به لحاظ مادی و معنوی تامین کنند. در همین راستا هدف در این مقاله بررسی فرم و نقوش 10 نمونه تصویر از پایه شعمدان های فلزی دوره ی تیموری خراسان و صفوی موجود در مجموعه های شخصی، موزه های خارجی و داخلی چون آرمیتاژ، سن پترزبورگ، متروپولیتن، موزه ی آستان قدس رضوی می باشد. که علاوه بر کاربرد، جنبه ی تزئینی هم داشتند. گردآوری اطلاعات در این مقاله کتابخانه ای و به روش تاریخی-تحلیلی انجام گرفته است. به لحاظ ظاهری تاثیر بارز مناره در پایه شعمدان های تیموری که از فرم مخروطی ناقص به پایه شعمدان های ستونی صفوی تغییر فرم می یابد را می توان دید. پایه شعمدان های دو دوره غالبا با تکنیک ریخته گری، از جنس برنج و عمده ترین نقوش بکار رفته گیاهی بوده که با گردش های اسلیمی سطح پایه ها را مزین ساخته اند. نقوش گیاهی سطح پایه شعمدان های دوره صفوی پرکار، ظریف و ماهرانه تر از پایه شعمدان های دوره تیموری است. رواج تزئینات کتیبه نویسی به خط نستعلیق، در دوره ی صفوی را به عین می توان دید، در حالی که تزئینات کتیبه ای دوره تیموری به خط نسخ است. مضامین این کتیبه ها در هر دوره عرفانی یا دعایی و مرتبط با کارکرد پایه شعمدان هاست و با تکنیک های چون مرصع کاری، قلمزنی، سیاه کاری و... تزئین شده اند نکته حائز اهمیت به لحاظ مذهبی در این دو دوره بخصوص صفوی، کتیبه های قرآنی یا اسامی دوازده امام دیده نمی شود شاید هدیه مومنان به مقابر مذهبی بوده باشد.

کلیدواژه ها:

فلزکاری دوره ی تیموری ، فلزکاری دوره ی صفوی ، فرم و تزئینات پایه شمعدان ها

نویسندگان

کبری آذرم دل

دانشجوی کارشناسی ارشد هنر(گرایش فلز)، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احسانی، محمد تقی(1386)، هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران، ...
  • افروغ، محمد، علیرضا نوروزی طلب(1389). هویت اسلامی- ایرانی در فلزکاری ...
  • امیرخانی، غلام رضا(1383). تیموریان، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی. ...
  • ایروین، روبرت(1388). هنر اسلامی، ترجمه رویا آزاد مرد، تهران، سوره ...
  • برند باربارا (1383). هنر اسلا می، ترجمه مهناز شایسته فر، ...
  • پوپ, ‌آرتورآیهام ااکرمن، فیلیپ (1387). سیری در هنر ایران از ...
  • تاریخ کمبریج (1387). (تاریخ ایران دوره تیموریان)؛ ترجمه یعقوب آژند؛ ...
  • دیماند، موریس اسون (1389). راهنمای صنایع اسلامی، ترجمه عبدالله فریار، ...
  • کفیلی، حشمت (1391). پایه شمعدان دارالشفاء امام رضا علیه‌السلام در ...
  • کونل، ارنست (1376). هنر اسلا می، ترجمه‌ی یعقوب آژند، تهران، ...
  • حیدرآبادیان، شهرام و عباسی فرد، فرناز (1388). هنر فلزکاری اسلامی، ...
  • شایسته فر، مهناز (1388). بررسی نقوش و کتیبه های تزئینی ...
  • فراست، مریم (1378). بررسی مضامین خط نگاره‌های شمعدان‌ها و قندیل‌های ...
  • فردپور، سارا (1390). نگاهی بر فرم و نقوش شمعدان‌های دوره‌ی ...
  • فریه، ر. دبلیو (1374). هنرهای ایران، تهران، نشر فروزان، ...
  • لک پور، سیمین (1375). سفیدروی، تهران، نشر میراث فرهنگی. ولش، ...
  • وارد، ریچل (1384). موسسه مطالعات هنر اسلامی، ترجمه شایسته فر، ...
  • Kommaroff, Linda, (1953) , Goden Disk of Heaven: Metalwork of ...
  • نمایش کامل مراجع