استفاده از گرده های پرتودیده با پرتوگاما برای القای رویان های هاپلویید

پرتودهی دانه های گرده با دوزهای متوسط موجب عقیم شدن انها می گردد. این گرده ها قادر به انجام لقاح و تشکیل طبیعی بذر نیستند ولی میتوانند موجب القای پارتنوژنز و تولید رویان های هاپلوئید در برخی گیاهان گردند. گیاهان هاپلویید در صورت دیپلویید شدن لاین های کاملا خالصی را تشکیل می دهندکه کاربرد گستردهای در بنرامه های اصلاح گیاهان دارند وتولید انها از طریق خود گشنی های متوالی بسیار وقتگیر و پر هزینه است. این تکنیک برای تولید گیاهان هاپلوئید درگندم، توتون، جو، اطلسی، پیاز، خربزه، خیار، کدو ، سیب، گلسرخ، نارنگی، گلابی، کیوی و برخی گیاهان دارویی مورد بررسی قرار گرفته است و در برخی گونه ها موثر و کارآمد بوده است. برای این منظور گرده، بساک یا گلهای نر در روز قبل از شکفتن جمع اوری و با پرتو گاما پرتودهی و متعاقب آن عمل گرده افشانی با استفاده از این گرده ها انجام می شود. واکنش گرده های مختلف به پرتو با توجه به اندازه، میزان رطوبت و حساسیت انها بسیار متفاوت است لذا دوز مناسب پرتودهی برای گونه های مختلف از کمتر از 50 تا 1200 گری گزارش شده است. بذرهای حاصله جهت یافتن و نجات جنین های هاپلوئید مورد بازبینی قرار می گیرند. بهترین زمان برای نجات جنین ها مرحله قبلی شکل است که با توجه به تفاوت گونه ها ممکن است دو تا هشت هفته پس از گرده افشانی بهدست اید. جنین های نجات یافته بر روی محیط کشت قرار گرفته و در اتاقک های رشد نگهداری می شوند. اغلب ژنوتیپ های مختلف یک گونه نیز واکنش متفاوتی نسبت به القا نشان میدهند. هاپلوئید بودن گیاهان حاصله و منشا ژنتیکی انها باید با روش شمارش کروموزومی و ا صفات مورفولوژیکی و مارکرهای ملکولی مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

پرتودهی ، پارتنوژنز ، عقیم سازی گرده ، نجات جنین