بررسی تاریخچه ی ایوان و عملکرد آن در معماری ایران

ایوان یکی از تکنیک های برجسته معماری ایران به شمار می رود که در طول تکامل معماری همواره نقش مهمی را در کالبد بناهای ایران بر عهده داشته است و جزء لاینفک معماری آن محسوب می گردد. ایوان عبارت است از یک فضای سر پوشیده که از سه طرف محصور و از یک طرف کاملاً باز است. پیشینه ی ایوان به دوران ماد بر می گردد، این تکنیک در دوران پارت تکامل یافته و در روزگار ساسانیان به اوج خود می رسد. کاخ های دوره ساسانی نمونه های عالی و بی همتایی از این تکنیک را به جهانیان عرضه کرده است که هر بیننده ای را به خود محسور می کند. نکته مهم و قابل توجه این است که ایوان در معماری ایران بسیار فراتر از عنصر کالبدی وابسته به یک معماری عمل کرده است و عملکرد آن با توجه به نحوه کارکرد بنا بسیار متنوع می باشد. گاهی ایوان به صورت یک فضای مستقل و گاهی به عنوان یک فضای رابط به کار گرفته شده است. در دوران اسلامی ایوان فراتر از یک فضای معماری عمل نموده و رابط یک فضای شهری با یک بنای معماری شده و حتی در دوران شکوفایی معماری اسلامی به عنوان نماد و شاخصه ی شهری نیز به کار گرفته شده است. در پژوهش حاضر به بررسی عملکرد کالبدی کارکردی ایوان از جوانب مختلف در معماری ایران پرداخته شده و از زاویه ای کاملاً متفاوت، عنصر ایوان - مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

ایوان ، معماری ، عناصر کالبدی ، عملکرد عناصر کالبدی