ریشهشناسی چند واژه تالشی از گویش تالشی مرکزی

تالشی از زبانهای ایرانی شمال غربی است که در کرانههای جنوب غربی دریای خزر، از سفیدرود در جنوب تا لنکران جمهوری آذربایجان در شمال، متداول است و به سه گویش شمالی، مرکزی و جنوبی طبقهبندی میشود. از منظر ریشهشناسی، زبانهای ایرانی بهویژه تالشی کمتر مورد مطالعه قرارگرفتهاند. ارتباط تاریخی زبانها از طریق پژوهشهای ریشهشناسی بیشتر و بهتر درک میشود. در این مقاله ده واژه تالشی ریشهشناسی شده و بر اساس آوانگاری ثبتشده در گویش تالشی مرکزی دکتر محرم رضایتی کیشهخاله آورده و برابر واژه در دیگر گویشهای تالشی و گویشهای ایرانی نیز ذکر گردیده است.کلمات ریشه شناسی شده عبارتند از : بولوزه - bul’urz’a : کرم خاکی، آوله āvala : آبله، تاو tāv : بسیار داغ، جخت jaxt : همینکه؛ درست؛ برای سنجش زمان کوتاه، شنده šande : افشاندن، خیه xəya : پاروی چوبی، کته kət’a : بچه سگ، گنسته gənəste : افتادن، تازه tāza : تازه، بودمجان budəmjān : بادمجان. منبع اصلی مورد استفاده در این مقاله کتاب فرهنگ موضوعی تالشی به فارسی دکتر محرم رضایتی کیشهخاله و ابراهیم خادمی ارده می باشد. بررسی ریشهشناختی گویش تالشی، بهروشنی پیوستگی و قرابت این گویش را که از گویشهای ایرانی نو است، با زبانهای ایرانی در سه دوره تاریخی و نیز دیگر گویشهای ایرانی که در این سرزمین تکلم میشوند نشان میدهد و این امر خود کمک شایانی خواهد بود در جهت حفظ و نگهداری این گویش که بهواسطه گرایش گویشوران تالشی به زبان فارسی معیار، اندکاندک در حال زوال است و افزون بر آن، زمینه مناسبی فراهم خواهد نمود برای پژوهشهای زبانی دیگر گویشهای ایرانی که با این گویش پیوند زبانی و تاریخی دارند.

کلیدواژه ها:

تالشی مرکزی ، ریشه شناسی