تقلیل اخلاق نویسی فلسفی در یونان به اندرزنامه نویسی در ادبیات فارسی

اخلاق در یونان عموما و در نزد ارسطو خصوصاً، برای سامان دادن روابط شهروندی و در پیوندی معنی دار با سیاست و در نتیجه به عنوان مقدمه ای برای رساندن شهروندان یونانی به خوشبختی اجتماعی، از سوی اندیشمندان و فلاسفه آن سامان به سیاستمداران یونانی عرضه شد. اما با ورود به فرهنگ و جامعه اسلامی، به دلیل عدم دریافت درست، ارتباط بین اخلاق و سیاست مغفول ماند و با توجه به التزام مسلمین به منبع وحی، اخلاق به عنوان دانشی صرفاً نظری و ناکارآمد در اجتماع دنبال شد که به صورت فردی هم قابل اجرا بوده و با توجه به روحیه استبدادی حکام جامعه در دوران انحطاط تمدن اسلامی، تنها به شکل پند و اندرزهایی غیرالزام آور تنزل پیدا کرد. در این مقوله با نگاهی به پیشینه اخلاق نویسی فلسفی در یونان و همچنین اندرزنامه نویسی پهلوی در ایران باستان به عنوان دو آبشخور اصلی اخلاق نویسی در دوره اسلامی، کمبود دانش نظری در پیوند بین اخلاق و سیاست و همچنین نبود زمینه ها و بسترهای مناسب اجتماعی برای اجرای سیاست مرتبط با اخلاق را، عوامل اصلی و مهم در تقلیل اخلاق نویسی فلسفی یونانی به اندرزنامه هایی که در بیشتر موارد از رویکرد اجتماعی به اخلاق خالی است، دانستیم.

کلیدواژه ها:

اخلاق ، حکمت عملی ، یونان ، ایران باستان ، اندرزنامه