بررسی مسجد در معماری و شهرسازی سنتی ایران

معماری مساجد و اماکن مذهبی هنری که در آن روح معنویت، ایمان و آموزه های قرآنی متبلور شده و هنرمند با مفهوم راستین هنر اسلامی و معنویت گرای خود این هنر اصیل را در معماری منعکس نموده اند. هنر اسلامی در پی سیر و سلوکی است که بیش از هر چیز تابع شناخت شهودی و اشراقی است. در آیاتی از سوره نور چنین آمده است: «نور او چون چراغدانی است که در آن چراغی، و آن چراغ در شیشه است. آن شیشه گویی اختری درخشان است که .... روشنی بخشد. روشنی روی روشنی است. خدا هر که را بخواهد با نور خویش هدایت می کند. این مثل ها را خدا برای مردم می زند خدا به همه امور داناست و آن مشکات در خانه هایی قرار دارد مانند معابد و مساجد و منازل انبیاء که خدا رخصت داده، که آنجا رفعت یابد و در آنها ذکر او شود و صبح و شام تسبیح و تنزیه ذات پاک او کنند.» هنرمند اسلامی در دوره های مختلف تاریخی عالم را مظهر خدا می داند که هنر و زیبایی را در هم می آمیزد، بنابراین باید آموزه های الهی اسلام را سر لوحه هنرها و جلوه های دینی قرار داد. این مصدر همان چیزی شد که به آن اشراق هنری گفته می شود. آمیختگی معنویت با هنر و معماری اسلامی در مساجد ایران غنی و جالب توجه است به گونه ای که نه تنها می توان بهترین هنر و ظریف ترین معماری را در این نوع بناها جستجو کرد بلکه حال و هوای معنوی آن ها در بدو ورود خودنمایی می کند و ناظران را تحت تاثیر قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

مسجد ، معماری مسجد ، کالبد شهری مسجد