شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی گندم دوروم با استفاده از تجزیه به مؤلفه های اصلی و نمایش گرافیکی بای پلات

به منظور شناسایی ژنوتیپ های گندم دوروم با استفاده از شاخص های مقاومت به خشکی و تجزیه به مولفه های اصلی، تعداد 100 ژنوتیپ های گندم دوروم به همراه 4 شاهد در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 92-1391 در استان کرمانشاه کشت گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها از نظر عملکرد دانه تفاوت بسیار معنی دار در سطح احتمال 1% در دو وضعیت تنش و غیر تنش وجود دارد. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون LSD انجام گردید. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی بیانگر آن است که دو مولفه اصلی اول 99/57 درصد تغییرات واریانس کل را توجیه می کنند. مولفه اول 68/482 درصد از تغییرات کل داده ها را بیان می کند و بیشترین مقدار مولفه اول مربوط به ژنوتیپ شماره 95(3/06) و کمترین مربوط به ژنوتیپ شماره 11(2/57-) می باشد. این مولفه همستگی مثبت و بالایی با شاخص های HM, GMP, STI, MP عملکرد تنش و عملکرد غیرتنش، همستگی مثبت و پایینی با TOL و همبستگی منفی با SSI دارد. دومین مولفه 31/09 درصد از تغییرات کل داده ها را بیان می کند. ژنوتیپ شماره 12 دارای بیشترین مقدار (2/56) و زنوتیپ شماره 80 دارای کمترین مقدار (1/35-) مؤلفه دوم می باشند. این مولفه همبستگی مثبت با شاخص های GMP, STI, MP, SSI, TOL عملکرد نرمال و همبستگی منفی با شاخص HM و عملکرد تنش دارد. بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی، ژنوتیپ های گندم دوروم در 3 گروه قرار گرفتند. بر اساس شاخص های GMP, STI, MP و HM ژنوتیپ شماره 95 دارای بیشترین مقدار این شاخص ها و ژنوتیپ شماره 11 دارای کمترین مقدار می باشد. در رتبه های بعدی می توان زنوتیپ های 10، 25 و 98 را به عنوان زنوتیپ های مطلوب معرفی نمود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، عملکرد ، شاخص های مقاومت به خشکی ، تجزیه به مؤلفه های اصلی