تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد و تحمل تنش ژئوتیپ های گندم در استان کرمانشاه

به منظور بررسی واکنش ژئوتیپ های مختلف گندم دوروم (Triticum turgidum var. Durum) به تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب در سال زراعی 92-91 اجرا گردید. تعداد 100 ژنوتیپ گندم دوروم با منشاء سیمیت به صورت ازمایش آگمنت (بدون تکرار) با چهار شاهد (سرداری، ریژاو، سیروان و ساجی) و پنج بلوک در دو آزمایش جداگانه (شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی آخر فصل) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارهای شاهد از نظر صفات عملکرد دانه تفاوت معنی دار (P<0.01) در دو وضعیت تنش و غیر تنش وجود دارد. کلیه صفات مورد بررسی در وضعیت تنش نسبت به وضعیت غیرتنش کاهش یافتند. وزن خوشه بیشترین کاهش (31/31%) و صفت تعداد روز تا خوشه دهی، کمترین کاهش (1/16%) را در شرایط تنش نشان دادند. بر اساس عملکرد دانه ژنوتیپ شماره 10 و 95 دارای بیشترین و ژنوتیپ شماره 11 دارای کمترین عملکرد دیم می باشند. با توجه به همبستگی مثبت و معنی دار شاخص های GMP, STI, MP با عملکرد در حالت تنش (Ys) و غیر تنش (Yp) با یکدیگر می توان آنها را به عنوان بهترین شاخص های ارزیابی تحمل به تنش معرفی کرد که بر این اساس ژنوتیپ شماره 95، متحمل ترین ژنوتیپ ها به تنش خشکی می باشند. بر اساس شاخص های TOL و SSI ژنوتیپ شماره 11، 12، 41 و 44 حساس ترین ژنوتیپ نسبت به تنش خشکی انتهای فصل می باشند.

کلیدواژه ها:

گندم دوروم ، تنش رطوبتی ، عملکرد دانه ، همبستگی ، شاخص های تحمل به خشکی