نگاهی به حقوق شهروندی از منظر اسلام و تفکر غرب

در دانشنامه سیاسی شهروند فردی است در رابطه با یک دولت که از سویی برخوردار از حقوق سیاسی و مدنی است و از سوی دیگر در برابر دولت تکالیفی بر عهده دارد.ملیت را اغلب به معنای شهروندی به کار می برند ولی ملیت معنایی وسیع تر از شهروندی دارد. شهروندی خاص افراد انسانی است. در اسلام مفهومی است مستقر بر قوانین فطری- قوانین الهی و قوانین اجتماعی که مجموعه روابط شهری و شهروندی را سامان می دهد. حال این سوال در ذهن انسان خطور می کند که در جامعه اسلامی در زمینه حقوق شهروندی چه مسائلی را مد نظر قرار داده است؟ لازم به ذکر است حقوق شهروندی به اعتبار تابعیت برقرار می شود، البته مسلمان بودن موجب پاره ای از امتیازات میشود که شهروند غیر مسلمان از این امتیازات برخوردار نیست. کرامت انسانی عدالت، آزادی عقیده و بیان از مهم ترین اموری است که نظام مقدس اسلام به آن توجه لازم را نموده است، در این پژوهش سعی برآن است که با استفاده از شیوه مطالعات پژوهشی، این امر در کنکاش در آیات قرآنی، احادیث پیامبر اکرم(ص) و سیره زندگی امام علی (ع) تا حدی روشن گردد. از جمیع قوانین مربوط به شهروندی در اسلام این نتیجه حاصل می شود که اتباع کشورهای اسلامی اعم از مسلمان و غیر مسلمان از حقوق مساوی برخوردار هستند مگر د رموارد استثناء که شهروندان غیر مسلمان از برخورداری از حقی خاص محروم شده اند. اسلام به عنوان یک دین مدنی بر قوانین و حقوق مثبت و سازنده رفتار اجتماعی مبتنی می باشد این مقررات فقط اصولی برای تنبیه و مجازات متخلفین از قوانین نیستند،بلکه آرمان هایی هستند که شیوه مورد تایید برای زندگی شهری و شهروندی ارائه می دهند.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، اعلامیه حقوق بشر ، تابعیت