بررسی قتل عمد در شرع و قانون مجازات

قتل خواه علیه نفس باشد، خواه علیه اطراف (اعضا) و خواه علیه معانی (منافع اعضا مانند بینایی و بویایی) به سه قسم تقسیم می شوند:1- قتل عمدی. 2- قتل شبیه به عمد. 3- قتل خطئی محض. البته فقهای اهل سنت قتل را به دو قسم تقسیم می کنند: یک قسم، عمدمحض و قسم دوم، خطئی محض؛ و قسم حد وسطی را قائل نیستند.بلکه آنچه را که فقهای امامیه شبیه به عمد (شبه عمد) می نامند، چنانچه عدوانی باشد، آن را داخل در عمد محض می دانند و اگر عدوانی نباشد،آن را داخل در خطئی محض می دانند (مانند تلف بیمار توسط پزشک). در میان فقهای امامیه، فقط شیخ طوسی (ره) تقسیم بندی اخیر رامطمح نظر قرار داده است و مستند نظر شیخ، روایات ضعیفی است که به جهت ارسال (مرسل بودن روایتش) راویان آنها ذکر نشده اند یا به جهتتقیه ضعیف اند و قابل اعتماد نمی باشند. بنابراین، موافق قول مشهور فقهای امامیه و بلکه اجماع آنان، قتل به سه دسته منقسم می شوند؛ عمد،شبیه به عمد، خطئی محض.قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 نیز که متأثر از نظرات فقهای امامیه است، در ماده 204 چنین مقرر می دارد:«قتل نفس بر سه نوع است: عمد، شبه عمد، خطا» و در ماده 270 همین قانون آمده است : «قطع عضو یا جرح آن، سه نوع است: عمد، شبه عمد، خطا».علی ای حال، موضوع بحث ما در این مختصر، قتل عمدی و مجازات مترتب بر آنها (قصاص) و به طور خاص، بررسی ارکان و عناصر مهمترینجنایت عمدی یعنی قتل عمد می باشد و در خاتمه، به بررسی اجمالی طرق اثبات دعوی قتل و مقوله شرکت و تسبیب در قتل عمد خواهیمپرداخت.

کلیدواژه ها:

قتل عمد ، قانون مجازات ، حقوق ، شرع