نسبت دین و علوم انسانی و چشم انداز آن در هزاره سوم

تاریخ نشان داده است که انسان از بدو پیدایش در پی شناخت از خود و محیط برآمده و پیوسته به تعامل میان آن دو برای بهبود شرایط زندگیاش کوشیده است. فارغ از هرگونه ایدئولوژی حاکم بر شناخت، جهان بینی او علم را به عنوان یک ضرورت حیات انسانی برساخته نموده است. با این حال بینش انسان در تصور او از ماهیت انسانیاش، تفسیر او را از منابع معرفتیاش به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. شیوه دستیابی به دانش پیوسته تغییر کرده است، استقرا یا قیاس و گاه هر دو، مورد تردید قرار گرفتهاند. از زمان بیکن به بعد، برای نشان دادن استحکام و مقام ممتاز علم، روی استقرا حساب ویژهای باز شده بود. با این حال هیوم استقرا را فاقد اعتبار منطقی میداند، در این صورت به نظر میرسد علمی که داعیه ارائه محکم ترین و پذیرفتنی ترین دیدگاه ها راجع به جهان را دارد، از چنان بنیاد و شالوده استوار عقلانی که تاکنون تصور میشده است، برخوردار نیست. از همین روست که پوپر می گوید از زمان هیوم، استقراگرایا ن مأیوس گشته فراوانی عقل ناباور شده اند [1] به زعم خود پوپر نیز چیزی بنام منطق اکتشاف علمی نداریم، فقط منطق آزمون علمی داریم.