برنامه ریزی روستائی:با نگاهی به تجربه ایجاد سکونتگاه ها در هزاره های گذشته در دامنه های جنوبی زاگرس مرکزی

این مقاله در موردایجاد استقرارها و سکونتگاههای اولیه در دامنههای جنوبی زاگرس مرکزی در محدودهی شمال خوزستان است. با بررسیهایی که بر روی سکونتگاههای اولیه در هزارههای گذشته در محدودهی مورد مطالعه انجام شده است مشخص گردید که این منطقهی دارای پتاسیلهای کافی برای شکلگیری، توسعه و پایداری سکونتگاههای انسانی بوده و ارتباطاتی که جوامع ساکن این مناطق از یک طرف با جلگهی خوزستان و از طرف دیگر با مناطق چهار محال بختیاری، اصفهان و لرستان امروزی و حتی مرکز فلاتایران داشتهاند، در نهایت منجر به شکلگیری یک اتحادیهی فرا منطقهای و ماندگار )حکومت عیلام( شده است. علاوه بر این، دربررسیهای نگارنده در مناطق شمالی استان خوزستان، مشخص گردید که الگوی شکلگیری استقرارهای انسانی، توسعه و پایداری آنها تفاوت چندانی با الگوهای استقراری اولیه ندارد، و این دوام و پایداری برگرفته از نوع زندگی و معیشتی است که طبیعت منطقه باعثآن شده و در واقع انسانهای ساکن در این محدوده با ایجاد رابطه و وفق دادن خود با طبیعت و برقراری ارتباط متقابل و دو سویه بامناطق پست از جمله خوزستان به این ماندگاری دست یابند. به عبارت دیگر، کلیهی تحولات این محدوده در گذشته تا به امروز تفاوت محسوسی را نشان نمیدهد که دلیل آن، محیط طبیعی دامنههای زاگرس است. به این دلیل میخواهیم شناختی کلی ازمنطقه داشته باشیم تا بتوانیم در برنامه ریزیهای محیطی و منطقهای و در ایجاد و گسترش سکونتگاهها بینشی درست  عمیق وجامع را بدست بیاوریم تا در آینده شاهد متروک شدن سکونتگاهها براثر عدم شناخت عوامل طبیعی محیطی و همچنین کمبودها و - نارساییها و بلایای طبیعی و از طرفی شاهد رشد و گسترش حاشیه نشینی و زاغه نشینی نباشیم.

کلیدواژه ها:

استقرار ، سکونتگاه ، دامنههای جنوبی زاگرس مرکزی ، شمال خوزستان