ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب در کانسنگ و سنگهای میزبان کانهزایی مس رسوبی در شمال- شمال غرب تربتحیدریه

منطقه مورد مطالعه در 48 کیلومتری شمال- شمال غرب تربتحیدریه در پهنه ساختاری ایران مرکزی وزیر پهنه سبزوار واقع شده است. این کانهزایی به صورت چینهسان و چینهکران در واحدهای تخریبی ائوسن- الیگوسن رخ داده است. جنس سنگهای توالی میزبان ماده معدنی شامل ماسهسنگ، کنگلومرا، سیلتستون و مارن گچدار میباشد. بر اساس موقعیت سنگهای میزبان در نمودارهای دومتغیره باتیا و سه متغیره کروننبرگ محیط کمان آتشفشانی برای این منطقه پیشنهاد میشود. طبق بررسی توزیع، پراکندگی و همبستگی عناصر اصلی و کمیاب، بیشترین تمرکز مس در افقهای ماسهسنگی و کنگلومرایی احیایی )پهنه کانهزایی( دیده میشود. تغییرات عنصر نقره در این کانهزایی کاملاً مشابه تغییرات مس بوده و نشاندهنده همبستگی مثبت این دو عنصر با یکدیگر است. بررسی اکسیدهای اصلی نشاندهنده غنیشدگی CaO و تهیشدگیFe2O3 MnO و MgO در پهنه کانهزایی میباشد. عناصر Ti و Fe, Mg, Mn در طبقات قرمز نسبت به طبقات خاکستری غنیشدگی نشان میدهند. همچنین مقایسه الگوی پراکندگی عناصر کمیاب در ماسهسنگ خاکستری کانهدار نسبت به ماسهسنگ قرمز آنومالی مثبت در Ni و Cu,V, Co, Zn, Ag را نشان میدهد که نشاندهنده همزمانی تهنشینی آنها با یکدیگر است. وجود مواد آلی موجب غنیشدگی عناصر Cu و V و Niدر ماسهسنگهای خاکستری شده است. همچنین سنگ آهکها نسبت به ماسهسنگ قرمز از عناصر Zn, Ni, Co, Cr, V تهی شدهاند که ناشی از شستشوی این عناصر طی فرآیند کانهزایی میباشد.

کلیدواژه ها:

مس رسوبی ، تربت حیدریه ، ژئوشیمی ، پهنه کانه زایی ، عناصر اصلی و کمیاب