قابلیت سنجی بکارگیری مدل AHP و تکنیک TOPSIS در ارزیابی معیارهای مؤثر در طرح ریزی سیستم جامع مدیریت بحران زیست محیطی در بنادر کشور با رویکرد مدیریت بحران و پدافند غیر عامل ( مطالعه موردی : بنادر شهید بهشتی و شهید کلانتری چابهار )

بنادر با دارا بودن تجهیزات ، تاسیسات و سازه های پراهمیت به عنوان مراکز مهم اقتصادی محسوب گردیده و نقش بنیادیندر ساختار اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی و نظامی هرکشور ایفا می نمایند. از آنجایی که وقوع بحران در جهان امروز امریاجتناب ناپذیر می باشد، در صورت بروز بحران در بنادر، ضمن آسیب به زیرساخت های بندری ، احتمال بروز فجایع و بحرانهای زیست محیطی بسیار محتمل می باشد، لذا طرح ریزی نظام جامع مدیریت بحران زیست محیطی در بنادر می تواند نقشبسزایی در کاهش آلودگی های زیست محیطی و حفاظت از مناطق حساس و آسیب پذیر ساحلی داشته باشد. هدف از اینپژوهش، قابلیت سنجی بکارگیری مدل AHP و تکنیک TOPSIS در ارزیابی معیارهای موثر در طرح ریزی سیستم جامع مدیریت بحران زیست محیطی در بنادر کشور بوده است. بدین منظور، از مدل AHP جهت وزن دهی و رتبه بندی شاخص ها و معیارهای موثر و از تکنیک TOPSIS به منظور اولویت بندی استراتژی های تدوین شده در راستای اهداف پژوهش استفادهشده است. در ابتدا کلیه معیارهای موثر، با استفاده از پرسش نامه دلفی شناسایی و مورد قضاوت متخصصین و خبرگان قرارگرفته و نتایج آن با استفاده از نرم افزار Expert choice مورد ارزیابی قرار گرفته است. از طریق به کار گیری روش تصمیم گیری گروهی بر اساس الگوی مقایسات زوجی، درجه ضرورت وجودی هر یک از معیار ها در قالب یک مقیاس نه تایی ( معادل1 تا 9 ) بدست آمده و ماتریس داوری مقایسات زوجی تعیین گردیده است، همچنین تعداد 6 گزینه (سناریو) به عنوان گزینههای تصمیم، با استفاده از مدل، وزن دهی و رتبه بندی گردیدند که با توجه به نتایج حاصله، سناریو 1 با اختصاص وزن 0/452اولویت اول را به خود اختصاص داد. همچنین بر اساس اولویت بندی استراتژی ها با استفاده از نرم افزار TOPSIS استراتژی ، 7 با ارزش زنی 0/93 در اولویت اول قرار گرفت. یافته های این پژوهشنشان داد که مدل AHP و تکنیک TOPSIS قابلیت خوبی برای وزن دهی و رتبه بندی معیارها و گزینه های تصمیم و نیز رنکینک استراتژی های تدوین شده در راستای اهدافپژوهش در بندر مورد مطالعه دارند که می تواند در سایر بنادر کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد .

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران زیست محیطی ، پدافند غیر عامل ، مناطق حساس ساحلی ، مدل AHP ، تکنیک TOPSIS