حق برخورداری متهم از وکیل از منظر حقوق بشر و حقوق ایران؛ بازتابی از حقوق شهروندی

حقوق شهروندی در گستره ی قضایی جلوه های متعددی دارد که یکی از بارزترین آنها «حق متهمان مبنی بر داشتنوکیل در فرایند کیفری» می باشد. بر اساس این حق، متهمان در سراسر فرایند میتوانند از حضور وکیل در کنار خود استفاده کنند. بهره مندی متهمان از داشتن وکیل در فرایند کیفری باعث کاسته شدن اشتباههای قضایی شده و ابزاری درجهت افزایش دستیابی به عدالت می باشد. نتیجه آنکه داشتن وکیل یکی از تضمینات حقوق دفاعی متهم است که در اسنادبین المللی متعددی مورد تصریح قرار گرفته است. میثاق حقوق مدنی سیاسی، پیماننامه حقوق کودک، اعلامیه جهانیحقوق بشر، منشور آفریقایی حقوق بشر و مردم، اساسنامه دادگاه های بین المللی و ... از جمله این اسناد می باشند که درآنها حق داشتن وکیل در فرایند کیفری به رسمیت شناخته شده است. در ایران نیز سیاستگذاران این حق را در مقرراتتقنینی مورد توجه و حمایت قرار دادهاند. قانون آیین دادرسی کیفری 1392 ، ضمن حذف بسیاری از محدودیت ها و موانعمقرر در خصوص حق دفاع و وکالت از متهم، اصل را بر لزوم داشتن وکیل و حق دفاع وی از متهم به عنوان موکل خود وضرورت تفهیم حقوق قانونی متهم از سوی مرجع قضایی و ضابطان دادگستری در تمام امور کیفری قرار داده است. دراین نوشتار با تکیه بر معیارهای دادرسی عادلانه و اسناد مهم حقوق بشری ، به ارزیابی رویکرد قانون گزار ایران درخصوص حق برخورداری متهم از وکیل می پردازیم.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، دادرسی عادلانه ، حق متهمان مبنی بر داشتن وکیل در فرایند کیفری ، وکیل مدافع