مرکزیت و جایگاه مسجد در شهر ایرانی اسلامی (نمونه موردی : مسجد جامع ارومیه)

شهرها بیانگر باورها و شیوه زیست مردم و نتیجه نگرش آنها به هستی هستند. بناهای مذهبی همواره یکی از اساسی ترین عناصر بافت شهرها بوده و هستند. در شهرهای اسلامی، مسجد جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده و به مثابهی برجستهترین عنصر منبعث از دین اسلام بوده است. مرکزیت شهر ایرانی نیز در دوره بعد از ظهور اسلام، به عهده مسجد بوده است و تمامی حرکات، جهات و گسترش شهر با توجه به استقرار مسجد در شهر صورت میگرفته است. در حال حاضر نیز در اکثر کشورهای مسلمان از جمله ایران، مساجد به عنوان نماد سازوکار اولیه حکومت اسلامی وجود دارد. از آنجایی که جای قرار گیری عناصر در شهر ایرانی اسلامی و چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر، بستگی به اهمیت هر عنصر و عملکرد آن در زندگی شهری داشته است، بنابراین میتوان دریافت که مسجد از ارزش والایی برخوردار بوده،که در قلب شهر جای گرفته است. در مقاله حاضر بررسی جایگاه مسجد جامع ارومیه در شهر ارومیه و عملکرد و ارتباط آن با سایر عناصر ثیرگذاری آن بر بافت اطراف خود مدنظر میباشد. بدین ترتیب میتوان به الگوی شهر ایرانی اسلامی پی برد و از آن در ? شهری و ت برنامهریزیها و سیاستگذاریهای حوزه شهرسازی بهرهمند گشت. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و با مطالعه منابع کتابخانهای و میدانی اطلاعات گردآوری شده و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و نتایج تحقیق نیز بیانگر این موضوع بوده که مبنا قرار گرفتن مسجد در طرحهای شهری به طوری که سازمان فضایی شهر با توجه به نقش و عملکرد مسجد صورت گیرد در مکانیابی و احداث مساجد حائز اهمیت میباشد.

کلیدواژه ها:

شهر ایرانی اسلامی ، مسجد ، ارومیه ، مسجد جامع ارومیه