ویژگیهای معماری و عناصر تزیینی بقعه شیخ امین الدین جبراییل اردبیل

در قسمت شمال شرقی شهر اردبیل محله کلخوران واقع است. این محله در گذشته بصورت یک روستا با باغهای فراوان و آب و هوای مطبوع بوده است. در میان باغهای کلخوران باغ بزرگی به نام باغ شیخ قرار دارد که درون آن چندین مقبره جای دارد. بزرگترین آنها بقعه شیخ امین الدین جبراییل پدر شیخ صفیالدین اردبیلی است که به شیخ کلخوران نیز معروف است. سه مقبره - دیگر نیز متعلق به اجداد شیخ صفیالدین در این باغ بهچشم میخورد. امروزه بقعه مذکور یکی از مکانهای زیارتی عصر صفوی بوده و به سبب ایجاد خلاقیت در ترکیب معماری و دربردارنده عناصر ارزنده هنرهای تزیینی در فضاهای مختلف آن از اهمیت خاصی برخوردار است. از مهمترین ویژگیهای معماری در این بنا داشتن پلان نیمهشت و بهکار رفتن سبک آذری و صفوی یا اصفهانی و عناصر تزیینی خاص در آن است. در این پژوهش با توجه به متون تاریخی و آثار و شواهد و همچنین مقایسه بنا با بناهای آرامگاهی مشابه، سعی برآن شده تا اهداف زیر دنبال شود: دلیل اهمیت آبادی کلخوران و یافتن خاستگاه سرسلسله صفویان - تعیین زمان احداث و مرمت بنای مذکور و معرفی و تجزیه و تحلیل بخشهای مختلف آن - یافتن ویژگیهای خاص معماری و عناصر وابسته به آن - مقایسه آن با بناهای آرامگاهی به لحاظ پلان و عناصر معماری و پیدا کردن ارتباط میان آنها. - همچنین این پژوهش تلاش دارد به سؤالات زیر پاسخ دهد: زمان احداث آرامگاه شیخ کلخوران چه موقعی است؟ - ویژگیهای معماری و عناصر تزیینی بنای مذکور چیست؟ - آیا پلان و شکل این بنا برگرفته از آرامگاههای دیگر است؟ منشأ این نوع بناهای آرامگاهی کجاست؟

کلیدواژه ها:

معماری ، دوره صفوی ، عناصر تزیینی ، بناهای آرامگاهی ، هنر اسلامی ، شیخ امین الدین جبراییل ، کلخوران