پهنه بندی کیفی آبخوان هرات (استان یزد) جهت مصارف کشاورزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

شهرستان خاتم به مرکزیت شهر هرات یکی از مهمترین قطب های کشاورزی استان یزد محسوب می گردد، آبخوانهرات به دلیل بارش های کم و به دنبال آن کمبود میزان تغذیه و طبعاً کم بودن جریانهای سطحی و از سوی دیگر بر اثربهره برداری زیاد، در سالهای اخیر بسیار آسیب پذیر گردیده و این مسئله در نهایت تغییرات شدید کمی و کیفی آبهای زیرزمینیرا فراهم نموده است و یک تهدید برای توسعه پایدار و حیات اقتصادی منطقه محسوب می شود. در محدوده مطالعاتی آبخوانهرات تقریبا تمامی آب استحصال شده از آبخوان هرات (حدود % 97) جهت مصارف کشاورزی استفاده می گردد و عملا آبخوانهرات به مخزن آبی، جهت مصارف کشاورزی تبدیل شده است. در این تحقیق جهت بررسی کیفیت آب برای مصارف کشاورزیاز پرکاربردترین روش تعیین کیفیت آب کشاورزی، دیاگرام ویلکوکس استفاده شده است در این دیاگرام، کیفیت آب زیرزمینیصرفا برای نقطه نمونه برداری (چاه، چشمه و قنات) مشخص می شود و ارزیابی جامع از وضعیت کیفیت آب کشاورزی در کلپهنه آبخوان و محدوده مطالعاتی نمی دهد. در این تحقیق جهت رفع این نقص و تعیین کیفیت آب آبیاری در پهنه آبخوان، ازسیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده گردید. پس از جمع آوری آنالیز کیفی 18 منبع آب انتخابی آبخوان هرات در ماه هایانتهایی سال آبی 92-93 (مرداد 93) نسبت به رسم نقشه های هم ارزش رستری هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم بوسیله نرم افزار ArcGis10.2 (با درونیابی کریجینگ و نسبت وزنی معکوس فاصله) اقدام گردید. سپس با استفاده از معادلاتخطوط مورب دیاگرام ویلکوکس و روش منطق بولین (صفر و یک) ، لایه رستری هر یک از رده های کیفی دیاگرام ویلکوکستهیه گردید و نقشه پهنه بندی کیفی آبهای زیرزمینی آبخوان هرات جهت مصارف کشاورزی به روش ویلکوکس بدست آمد کهبیانگر آن است که کیفیت آب زیرزمینی در آبخوان هرات، از مناسب در قسمت ورودی آبخوان تا غیر مناسب در قسمت خروجیآبخوان متغیر است.

کلیدواژه ها:

آبخوان هرات ، پهنه بندی کیفی کشاورزی ، دیاگرام ویلکوکس ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، منطق بولین