ارزیابی و پایش توافان گرد و غبار غرب و جنوب غرب ایران با استفاده از روش های سنجش از دور

بلایای جوی-اقلیمی بهعنوان پدیدهای قهری مابین مخاطرات اقلیمی-آب و هوایی و آسیبپذیریها و پاسخ به نیازها بشمارمیروند. ایران در منطقهای قرارگرفته که بهشدت تحت تأثیر توفانهای گردوغبار است. تحقیقات نشان میدهد که بسامد و شدت این توفانها در سالهای اخیر افزایشیافته است. علاوه بر این مدلهای عددی هواشناسی نیز بهتنهایی قادر به ارزیابی و آشکارسازی توفانهای گردوغبار نیستند و این امر ضرورت استفاده از روشهای بازسازی گردوغبار را بر اساس دادههای سنجشازدور را نمایان میسازد. در پژوهش حاضر رویداد فراگیر توفان گردوغبار 2012/03/13تا2012/03/16 میلادی 1390/12/23تا1390/12/26 شمسی مورد ارزیابی قرارگرفته است. بهمنظور تبیین علل وقوع توفان گردوغبار رخداده در غرب و جنوب غرب کشور و منابع اصلی گردوغبار این توفان، ساختار گردش منطقهای جو موردبررسی قرار گرفت. تعیین منابع اصلی گردوغبار برای هر یک از توفانهای گردوغباری نیز با بهرهگیری از مدل لاگرانژینی HYSPLIT و با استفاده از روش ردیابی پسگرد به انجام رسید. همچنین برای ارزیابی و مقایسه نتایج از خروجیهای مدل DREAM 8b و مقادیر ضخامت نوری هواویز AOT نیز بهره برده شد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در زمان وقوع توفان گردوغبار جریانات زیرین جو در یک حرکت شرق سو از جانب عراق به سمت غرب ایران میوزند. خروجیهای مدل HYSPLIT نشان میدهد که بهطورکلی منابع اصلی غبار برای توفان گردوغبار کشور شمال تا شمال غرب عراق و شرق سوریه میباشد. پایش دادههای حاصل از شاخص AOT نیز نشان داد که این روش راه مطمئنتری برای پایش گردوغبار است. با بررسی خروجیهای مدل DREAM 8b نیز مشخص گردید مقادیر غلظت بر واحد سطح گرد غبار در روز رویداد توفان افزایشیافته است.

کلیدواژه ها:

توفان گردوغبار ، ضخامت نوری ، مدل HYSPLIT ، مدل DREAM 8b ، ایران