بررسی اثرات ریزگردها بر تشدید خشکسالی های اخیر در استان ایلام

پدیده گرد و غبار یکی از مهمترین مخاطره های اقلیمی چند سال اخیر می باشد که معمولاً از سمت غرب و جنوب غرب وارد ایران شده و استانهای غربی ، جنوبی و مرکزی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد و به لحاظ اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی این مناطق را دچار اختلال نموده است. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران (در عرض جغرافیایی 25 تا 40 درجه شمالی واقع شده) در کمربند خشک و نیمه معرض سامانه گردوغبار قرار می گیرد و استان ایلام به سبب نزدیکی به بیابان های کشورهای مجاور خشک جهان ، این کشور دائماً در همواره در معرض این پدیده مخرب است. عوامل و عناصر متعددی در به وجود آمدن پدیده ریزگرد ها و نقش دارند که مهمترین آنها شامل: ویژگیهای منطقه از جمله بیابانی بودن، بافت و ترکیب خاک، توپوگرافی منطقه جهت کانالیزه کردن جریانهای هوا، الگوهای سینوپتیکی وزش بادهای شدید و ناگهانی، کمبود بارش و خشکسالی، خشک شدن تالابها و رودخانه ها، عوامل انسانی، سیکل طبیعی اقلیم وفرسایش شدید بادی می باشند. در این پژوهش به اثرات زیست محیطی این پدیده بویژه تأثیر بر پوشش گیاهی استان پرداخته شده است. از مقایسه تعداد روزهای گرد و غبار در ایستگاههای متفاوت سطح استان ایلام جهت یافتن پارامترهای مورد مطالعه استفاده شده و از سویی ارتباط پدیده گرد و غبار در تشدید بیابانزایی و خشکسالی های چند سال اخیر استان مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های تحقیق از انواع روشهای فوق نشان می دهد که با مقایسه تعداد روزهای گرد و غبار در ایستگاههای مختلف سطح استان، در مناطق هموار و پست نیمه غربی و جنوب استان بیشترین وقوع گرد و غبار مشاهده می شود. از اثرات نامطلوب پدیده گرد و غبار بر روی پوشش گیاهی و جنگلی استان، خشکیدگی درختان بلوط است، افزایش شدت و مدت گرد و غبار (اختلال در متابولیسم) عنوان گردیده است. همچنین این پدیده بر میزان مهاجرت پرندگان، زادآوری پرندگان و حیوانات تأثیر مستقیم دارد و با از بین بردن پوشش گیاهی بر تشدید بیابان زایی منطقه می افزاید

کلیدواژه ها:

اثرات زیست محیطی ، پدیده ریزگردها ، پوشش گیاهی ، مخاطره های اقلیمی ، استان ایلام