بررسی وضعیت سلامت عمومی مردم زلزله زده بم

بعد از گذشت نزدیک به پنجاه روز از وقوع زلزله بم ضرورت پرداختن به مسائل بهداشتی، پزشکی و روانی مردم بم بیش از هر زمانی چشمگیر بود، براین اساس ستاد بهداشت روانی اقدام به غربالگیری اولیه در میان آسیب دیدگان نمود. مسلما مهمترین کار در تماس اولیه با اشخاصی که در مرحله بحران قرار دارند ارزیابی وضعیت عمومی سلامت افراد می باشد. در این مرحله هدف این است که تا حد امکان بررسی کنیم که چه حوادثی در زمان های اخیر روی آنها تاثیر گذاشته و تحت تاثیر چه حادثه بیمار نیاز به کمک پیدا کردده است. در این مرحله می توان با بررسی حوادث اخیر در چند روز گذشته اطلاعات مفیدی به دست آورد، با این اقدام در جریان جوادث مهم اخیر قرار می گیریم. در واقع باید بدانیم بیمار در شرایط جاری در چه موقعیتی قرار دارد و چه اقداماتی باید انجام داد (بلاچ، 1370). د رجریان کسب این اطلاعات باید به موقعیت جسمی و ذهنی بیمار توجه شود، ایا قصد خودکشی دارد؟ شدت اضطراب اوچقدر است؟ ایا مشوش است؟ آیا آسیب جسمانی خاصی دیده است؟و از همه مهمتر، آیا با توجه به شرایط روحی او می توان انتظار داشت اقداماتی را که لازم تشخیص داده شده می شود به عمل آورد؟ همچتیت باید دانست افراد خانواده بیمار یا دوستان او تاچه اندازه و به چه طریق می توانند به او کمک کنند. آیا موقعیت و محیط خانواده او مناسب است؟هدف اصلی در این مرحله نه تنها دستیابی به علم دقیق تر از سابقه ناراحتی و تشدید آن در حال حاضر است، بلکه درمامگر باید بداند که بیمار در گذشته با این ناراحتی خود مواجه بوده و یا خیر و اگر مواجه بوده از چه شیوه ای برای مقابله یا آن استفاده مینماید (بلاچ، 1370). بر این اساس و با توجه به اینکه هرچند تلاش های بسیار زیادی برای دستیابی به این اهداف انجام می شد ولی متاسفانه از برنامه خاصی تبعیت نمی کرد و دارای انسجام لازم نبود لاجرم تصمیم گرفتیم تا با اجرای پرسشنامه سلامت عمومی هم بتوانیم معاینه ای نظام مند انجام دهیم و هم اینکه آما ر و اطلاعات مستندی در مورد وضعیت موجود به دست آوریم. لذا می توان ادعا کردتحقیق حاضر یکی ازنادرترین تحقیقات منظم و منسجمی می باشد که بعد از گذشت پنجاه روز از زلزله عظیم و ویرانگر بم در این شهر اجرا شده و تصویر دقیقی از وضعیت سلامت مردم را نشان دهند. تحقیق حاضر از نوع توصیفی پیمایشی است و داده های مورد نیاز در مورد سطح سلامت عمومی اشخاص به کمک پرسشنامه استاندارد سلامت عمومی (GHQ) جمع آوری شده که در سال 1972 توسط گلدبرگ برای غربالگری اختلالت روانشناختی غیر سایکوتیک (در چهار محور) در مراکز درمانی و سایر جوامع طراحی و تدوین شده است. این پرسشنامه توسط هومن در سال 1376 در کشورمان هنجاریابی شده است. جامعه موردمطالعه در این پژوهش عبارت است از کلیه زلزله زدگان شهر بم که در تاریخ 5/10/82 در این شهرستان حضور داشتند. حجم نمونه این تحقیق با توجه به جمعیت تقریبی بازماندگان پس از زلزله که حدود 65000 نفر بوده اند با استفاده از فرمول حجم نمونه کرجسی ومورگان (1970 به نقل از حسن زاده 1382) و به علت اهمیت موضوع در حد بیشتر از حداقل های مورد نیا زو برابر با 200 تعیین گردید. لازم به ذکر است این نمونه با ضریب اطمینان 95% ودقت احتمالی 5% و واریانس فراوانی نسبی برابر 0/50 محاسبه شده است. این تعداد، به روش نموه گیری تصادفی، انتخاب شده اند .پس از اجرای پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS11 و با بکارگیری شیوه آماری آزمون t استودنت تک نمونه ای (دلاور 1376) و همچنین آماره های توصیفی مختلف نظیر میانگین، انحراف معیار و میانه نتایج تحلیل شده است. سئوالات مورد نظر در این تحقیق از این قرارند: 1. آیا سطح سلامت عمومی مردم زلزله زده شهر بم و افراد سالم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 2. آیا از لحاظ بروز علائم جسمانی بیماری در بین مردم زلزله زده شهر بم و افرادسالم، تفاوت معنا داری وجود دارد؟ 3. آیا از لحاظ بروز اضطراب و اختلال خواب در بین مردم زلزله زده شهر بم و افراد سالم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 4. آیا از لحاظ بروز اختلال در کارکرد های اجتماعی در بین مردم زلزله زد شهر بم و افراد سالم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 5. ایا از لحاظ بروز افسردگی اساسی در بین مردم زلزله زده شهر بم و افراد سالم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 6. ایا بین سطح سلامت عمومی بزرگسالان و کودکان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 7. آیا از لحاظ بروز علائم جسمانی بیماری در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 8. آیا از لحاظ بروز اضطراب و اختلال خوای در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 9. آیا از لحاظ بروز اختلال در کارکردهای اجتماعی در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 10. آیا از لحاظ بروزافسردگی اساسی در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 11. ایا بین سطح سلامت عمومی مرددان و زنان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 12. ایا ازلحاظ بروز علائم جسمانی بیماری در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 13. آیا از لحاظ بروز اضطراب و اختلال خواب در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 14. ایا از لحاظ بروزاختلال در کارکردهای اجتماعی در بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 15. ایا از لحاظ بروز افسردگی اساسی در بین بزرگسالان و نوجوانان زلزله زده شهر بم، تفاوت معناداری وجود دارد؟ نتایج تحقیق و تجزیه و تحلیل آن در اصل مقاله ذکر شده است.