بررسی و تبیین الگوهای سیما و منظر شهرهای ایرانی- اسلامی (نمونه موردی: شهر دزفول)

شهر به واسطه انسان های آفریننده آن در ارتباط مستقیم با فرهنگ، ارزش ها، اعتقادات و ویزگی های اجتماعی یک سرزمین شکل گرفته و معنا می یابد. شهر اسلامی با تمام اجزا و مفاهیم خود، نمونه ای از تأثیر گذاری فرهنگ و اعتقادات بر ساختار شهر است. در فرهنگ ایرانی- اسلامی، شهر مفهومی است جامع و تشکیل شده از ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، تاریخی و طبیعی که برآیند حاصل از ارتباط متقابل بین این عوامل و مجموعه تأثیرات و تأثرات آنها برهم، شکل دهنده ساختار آن است. در گذشته منظر در شهرهای سنتی تابع اصول و منطقی بوده که باعث حیات متداول شهر مبتنی بر زیبایی، خوانایی، عملکرد و هویت سنتی را دارای نوعی وحدت بیانی می کرده است. در سال های اخیر تقلیل یافتن یا کاهش این ارزش ها در دنیای مدرن سبب از بین رفتن این وحدت بیانی می کرده است. در سال های اخیرتقلیل یافتن یا کاهش این ارزش ها در دنیای مدرن سبب از بین رفتن این وحدت شده و متأثر از آن به آشفتگی منظر انجامیده است. لذا در مقاله حاضر برآنیم با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ویژگی های کالبدی شهر ایرانی- اسلامی ویژگی های کالبدی شهر ایرانی- اسلامی را مورد بررسی قرار داده و به بازخوانی برخی از اصول و ارزشهای حاکم بر بافت های تاریخی بپردازیم. در تحصیل این هدف به صورت نمونه به بررسی سیما و منظر شهر دزفول، یکی از قدیمی ترین شهرهای استان خوزستان که دارای بافت قدیمی و واجد ارزش می باشد، پرداخته و اجزا و عناصر شهری و روابط بین آنها مورد کنکاش قرار گرفته است. در نهایت به منظور بهبود آشفتگی های موجود در منظر شهرهای کنونی، ویژگی های هنری، تکنیکی و علمی لازم که برگرفته از ارزش های اسلامی است، استخراج شده است.

کلیدواژه ها:

شهر ، منظر شهری ، شهر ایرانی- اسلامی ، دزفول