ارزیابی نقش توسعه پایدار فضای سبزعمومی، پارک ها، ژئوپارک ها، تالاب های شهری زیست فناور ، درارتقاءنقشه ادراکی مردم از منظروفضای قابل زیست شهر (خلق شهری مطلوب، سالم،ایمن،بسامان وقانونمند ،باشهروندانی مشارکت پذیر)

فضای شهری جزئی از هویت شهری است و این هویت بوسیله حضور مردم معنا می یابد.یکی از ارکان فضاهایشهری فضای سبز است که تاثیر بسزایی در کیفیت منظر شهری به جا می گذارد.امروزه مفهوم شهر مطلوب بدون وجودفضای سبز قابل تصور نیست.افزایش بی رویه جمعیت شهری ، زندگی صنعتی وتقلیل فضاهای باز خصوصی باعث ایجاداثرات زیست محیطی گوناگونی گردیده است که خود ضرورت و اهمیت وجود فضای سبز را بیان می کند. عوامل مختلفی برادراک فرد از محیط اطرافش تاثیر گذار اند ،قوه بینایی بخش اعظمی از برقراری ارتباط انسان با محیط ممکن می سازد،نمیتوان ادراک را صرفا یک فرآیند بصری دانست ،بو ،صدا، تعادل، بافت و... که از عناصر تعریف کننده فضا می باشند نیز درادراک نقش مهمی دارند.وجود فضای سبز خصوصا درمحدوده مراکز شهرها که محل تجمع انسان ،فعالیت و تعاملاتاجتماعی بوده و در باور ذهنی شهروندان اساسا مقصد شهری تلقی می شود ،تاثیر متفاوتی با نقشی که فضای سبز در پیرامونشهر ایفا می کند دارا می باشد. در واقع ایجاد فضای سبز مطلوب راه حلی برای بسیاری از مشکلات حاد شهری است کهعلاوه بر ارتقای کیفیت منظر شهر در مقولات زیبایی شناسی و ادراک هویت موثر می باشدکه می تواند از تخریب اقتصادیو فیزیکی افت کیفیت زندگی ،آلودگی ،تراکم و کوچ طبقه متوسط از مرکز شهر پیشگیری کند و سرزندگی را به مناطقمرکزی شهر و پیرامون آن آورده و مردم را تشویق به حضور داوطلبانه می نماید.محیط شهر شامل فضاهای مختلفی است که تغییر در هرکدام می تواند توسعه پایدار شهر را تحت تاثیر قراردهد. این مقالهتاثیر فعال کردن مولفه های مختلف تاثیرگذاربرمحیطزیست مطلوب شهری رادرنظردارد.محیط مطلوب شهری برمحورتوسعهپایدار مجتمع های زیستی بانگرش مشارکت گرایانه،وملاحظات محیطی است که سلامت ،امنیت ،توانمندی،آگاهی ،مشارکتپذیری،تغییرنگرش ،بهزیستی ورضایت شهروندان راتامین می نماید وبربقا،ایمنی وآسایش گروههای انسانی شهرنشینتاکیددارد.لذااین تحقیق بانگرش انسان محورومحیط گرا بنحوی مسئولانه سیستم های شهری ظاهرا پایدار را، با استفاده از منابع مشترک شهری بر عملکرد و هویت این فضا بررسی می کند. اگرفضا یک مفهوم پیچیده و مبهم است به این دلیلاست که شهرهم یک رویداد بالذات پیچیده می باشد. شهریک بافته است، یک ترکیب، یک کالبد درهم تنیده از تاروپودهایدرهم تنیده. شهریعنی مجموعه ای از فضاهای نرم وسخت، عمومی وخصوصی، بسته و باز با کاربردهای گوناگون مسکونی،کاری، ات فراغت و حمل ونقل. مورفولوژی یک شهر طبیعتاً معماری خاص خود را به دنبال دارد و حیات مطلوب یکشهرمستلزم وجود فضاهلی مناسب و مساعد است. فضا نیز همانند سایر مفاهیم در ترمینولوژی علوم اجتماعی دارای نسبیت وپیچیدگی هایی است که در مواقعی با مفاهیمی چون مکان ومحیط هم پوشانی پیدا می کند در صورتی که واقعاً این طورنیست و باید با نگاهی خاص و دقیق به مفهوم هر یک از واژه های فضا، مکان و محیط نگریست. می توان گفت که مهمترین نقش شهر مدرن نقش صنعتی و خدماتی است وچنین کارکردی فضاهای مقتضی خود را می طلبد. هدف مقاله یحاضردر وهله ی اول کاوشی در خصوص مفهوم فضا و فضای شهری می باشد و در وهله ی دوم قصد دارد به مبانینظری فضای شهری وارزیابی نقش توسعه پایدار فضای سبزعمومی، پارک ها، ژئوپارک ها، تالاب های شهری زیست فناور ،درارتقاءنقشه ادراکی مردم از منظروفضای قابل زیست شهر،خلق شهری مطلوب، سالم،ایمن،بسامان وقانونمند ،باشهروندانیمشارکت پذیر،بپردازد در انتها برخی از سیاست های کاربردی برای شهر فردای اسلامی-ایرانی قابل زیست آورده شود.روشتحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی بوده است و از نوع کاربردی است و روش جمع آوری اطلاعات اسنادی-کتابخانه ایاست.در طی چند دهه گذشته، روند شهرنشینی در جهان به تبع رشد فزاینده شهرگرایی که عمدتا ناشی از مهاجرت لجامگسیخته به حاشیه شهرهای بزرگ بوده ،موجبات بروز معضلات لاینحل بیشماری را فراهم آورده است ازجمله زاغه نشینی،آلونک نشینی ،رشدسرسام آورسکونتگاههای غیررسمی وتصرفی،رشد فاقدسبک،بی هویت،غیربومی ،فاقد استحکاموفاقدآسایش سکونتگاههای خودرو،قارچی ،حومه ای و....ودیگربناها،انفجار انواع آلودگیهای محیطی مانند آلودگی هوا،منابعآب ،خاک،آلودگی صوتی ،اجتماعی ،بصری و...تاآلودگی فقرشهری. این رشد شتابان شهر نشینی در طی سه دهه گذشته وگسترش افقی و بی رویه شهرها علاوه بر ناکارآمد ساختن گستره های وسیعی از بخش های مرکزی شهر و بروز مسائلجدی در سایر پهنه های شهری موجب رواج الگویی نادرست و استفاده ای ناصحیح از زمین و تخریب منابع طبیعیشهرهای کشورمان گردید. در آستانه هزاره سوم فقر و توزیع ناعادلانه درآمد و ثروت به عنوان یکی از مهمترین معضلاتبشر خود را نمایانده و بسیاری از دولتهای ملی و نهادهای بینالمللی را به چالش فراخوانده است. هرچند سران بسیاری ازنهادهای بینالمللی از جمله سازمان ملل متحد، طی دهههای گذشته، نگرانی و دغدغههای خود نسبت به موضوع فقر وتبعات ناشی از این پدیده از جمله تخریب فزاینده محیط زیست را در نشستها و کنفرانسهای متعدد ابراز نموده و حتیتعهداتی را برای مبارزه با این پدیده متقبل شدهاند، با این وجود نه تنها این پدیده در بسیاری از کشورها خصوصاً کشورهایدر حال توسعه، کاهش نیافته بلکه در بسیاری از کشورهای جهان بیشتر نیز شده است.با توجه به وجود پهنه های وسیعی ازاراضی بایر و ناکارآمد در محدوده کنونی شهرها، تعدا د بی شماری ساختمانهای متروکه و بلا استفاده، عرصه های گستردهای با تراکم بسیار پایین ، متروکه بودن بخشهای وسیعی از مراکز تاریخی شهرها و نابسامانی سکونتگاههای غیر رسمی کهعمدتاً در حاشیه شهرها بوجود آمده اند، ضروری است این الگو بر مبنای سیاست توسعه درونی به شکل اساسی مورد تجدیدنظر واقع گردد.طراحی واجرای شهرسازی بدین منوال بواسطه تدارک وسیع فضاهای سبز عمومی،پارکها وژئوپارک ها ضمنایجاد چشم انداز دلپذیرشهری زمینه پدافند غیرعامل دربرابربلایای طبیعی رانیز بخوبی خواهدداشت تالابهای شهری نیزدردوره های کم ابی درکنا ایجادمحیط مطبوع تفرجگاهی ،تلطیف هوا،دارای ذخایرآبی وفریادرس شهروندان وتوام بافضایسبز انبوه ودپیرامون وداخل شهر،کنترل کننده سیلابهای شهری نیز می باشند.

کلیدواژه ها:

شهرمطلوب ، خلق ژئوپارکهاوتالابهای شهری ، توسعه پوشش گیاهی وبازآفرینی تفرجگاهها ، ایمنی ، رضایت ومشارکت شهروندان ، ساماندهی محیط زیست وسکونتگاههای غیررسمی ، شهرزیست فناورومحیط محور ، قانونمندی وسکونت پذیری