بررسی تناسب شاخص های زیستی در پایش آلودگی های محیط زیست

این مطالعه درسال 1391 در 6 ایستگاه تعیین شده در تالاب شادگان انجام شد. نمونه بردار ی در دو فصل بهار و تابستانانجام گرفت. عملیات نمونه برداری شامل نمونه برداری از رسوبات بستر و نمونه برداری از آب جهت تعیین پارامترهایفیزیکی و شیمیایی آب می باشد. درصد مواد آلی و دانه بندی رسوبات نیز تعیین گردید.در طول دو فصل نمونه برداری جمعأ16 گونه از 5 رده جانوری ماکروبنتوزها شناسایی و شمارش شد. در بین رده های شناسایی شده بیشترین درصد فراوانیمربوط به رده شکمپایان و پس از آن رده دوکفه ای ها در دو فصل بوده است. نتایج حاصل از بررسی های پارامترهای فیزیکیو شیمیایی آب نشان داد که بین ایستگاههای مختلف نمونه برداری در فصول بهار و تابستان از نظر شوری اختلاف معنی داری وجود ندارد (P>0/05)، در حالی که پارامترهای دما، PH, EC, DO و هدایت الکتریکی در بین ایستگاه های نمونه برداری و بین دو فصل دارای اختلاف معنی داری بودند (P<0/05). بر اساس نتایج حاصل از درصد مواد آلی، بیشترین مقدار درصد مواد آلی رسوبات مربوط به فصل تابستان (2/13±10/77) و پس از آن مربوط به فصل بهار (0/87±0/99) می باشد. نتایج آنالیز آماری نشان داد بین میانگین درصد مواد آلی رسوبات در دو فصل اختلاف معنی داری وجود دارد (P<0/05). جهت ارزیابی تنوع زیستی بی مهرگان از شاخص های تنوع زیستی شانون ('H)، شاخص سیمپسون (λ)، کامارگو،بریلیون و N1 و نیز به منظور پی بردن به وضعیت اکولوژیکی منطقه از نظر میزان آلودگی،از شاخص های HFBLBMWP و B-IBI استفاده گردید. نتایج حاصل از آنالیز آماری نشان داد که شاخص های تنوع زیستی N1 وشانون دربین دو فصل اختلاف معنی داری دارند (P<0/05). بالاترین میزان شاخص های شانون،بریلیون و N1 در فصل بهار بوده است که نشان دهنده تنوع بالای ماکروبنتوزها است . در این مطالعه از شاخص 10B-IBI معیاره در سطح خانواده استفاده شده است . بر اساس نتایج شاخص B-IBI کیفیت آب ایستگاه های مورد نظر در دو فصل بهار و تابستان در طبقه کیفی ضعیف قرار گرفت. نتایج آنالیز آماری شاخص B-IBI نشان می دهد که در فصل بهار ایستگاه 4و در فصل تابستان ایستگاه های 3و 4 با سایر ایستگاه ها اختلاف معنی داری دارد (P<0/05). بر اساس نتایج شاخص BMWP کیفیت آب ایستگاه های مورد نظر در فصول بهار و تابستان در طبقه کیفی ضعیف قرار گرفت. نتایج آنالیز آماری شاخص هیلسنهوف نشان داد که در فصل بهار، ایستگاه 4 اختلاف معنی داری با سایر ایستگاه ها دارد (P<0/05). شاخص HFBI در محدوده مورد مطالعه در دو فصل بهار و تابستان در دو طبقه کیفی ضعیف و نسبتأ ضعیف طبقه بندی شد.نتایج حاصل از این بررسی بیانگر این است که تالابشادگان حاوی آلودگی آلی بسیار قابل ملاحظه است. جا دارد جهت حفظ تالاب شادگان به عنوان اکوسیستم تصمیمات جدیدر راستای کاهش بار آلایندهها، اتخاذ گردد. همچنین به عنوان دستاورد پروژه بررسی ساختارجوامع کفزی به عنوان ابزاریموثر و با صرفه اقتصادی جهت ارزیابی دقیق وسریع کیفیت تالاب به خصوص در فصولی که تحت آشفتگی های محیطیقراردارد تأکید می گردد.

کلیدواژه ها:

پایش اکولوژیکی ، ماکرو بنتوز ، شاخص های تنوع زیستی B-IBI ، HFBI ، BMWP