جایگاه و نقش اقتصادی شهری ایران در افق 1404

بهبود بهره وری اقتصادی شهرها، آینده شهرها و آینده اقتصادی جهان بخصوص جهان در حال توسعه را رقم می زند. شهرهاموتورهای رشد درآمد ملی هستند. با این حال دشواری های بسیاری برای بازی کردن نقش اقتصادی شهرهای ایران در مقابلشهرهای جهان درحال توسعه قرار دارد. روش بررسی و هدف: هدف این پژوهش مشخص نمودن جایگاه و نقش اقتصادی شهرهای ایران در سال 4141 شمسی سالافق چشم انداز 04 ساله کشور- معادل سال 0402 میلادی- بوده است. روش پژوهش نیز توصیفی و کتابخانه ای بوده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که افزایش جمعیت شهرهای کشور تا 41 سال آینده منجر به تبدیل شهرهای میانی وبا جمعیت متوسط به کلانشهر خواهد شد. شهرهایی مانند اصفهان، شیراز و مشهد تبدیل به کلانشهری مانند تهران خواهند شد. همین امر مستلزم وجود امکانات بیشتر در شهرها، توسعه حمل ونقل، در نظر گرفتن خطوط مترو در کلانشهرهایی مانند شیراز، اصفهان، تبریز، توسعه زیرساخت ها و برخی صنایع در شهرها است. شهرها گسترده تر شده و بخش هایی که درحال حاضر جزءحومه شهر بحساب می آیند جزئی از کلانشهرها خواهند شد و تراکم جمعیت خصوصاً در شهرهای بزرگ افزایش خواهد یافت. به همان نسبت شهرهای کوچک نیز بزرگتر شده و به امکانات بیشتری نیاز خواهند داشت. شهرهای جدیدی در مجاورتکلانشهرهایی چون تهران شکل می گیرند. شهرهای اطراف کلانشهرهایی چون تهران با سرعت زیادی رشد می کنند. اما رشداقتصادی شهرهای کشور با نرخ رشد اقتصادی بسیاری از کلانشهرهای پرجمعیت و رو به رشد کشورهای درحال توسعه در سال 4141 معادل 0402 میلادی( قابل مقایسه نیست. در حالی که نرخ رشد اقتصادی برخی کلانشهرهای درحال توسعه بسیار بالاتر ازکلانشهرهای پیشرفته دنیا چون نیویورک، پاریس، لندن و .... می باشد و رده های بالاتری را در جدول رده بندی شهرهای برترجهان کسب خواهند کرد. شمار شهرهای رقابتی کشور افزایش می یابد و حتی شهرهای حاشیه غرب کشور با شهرهای کشورهای اطراف مانند ترکیه و آذربایجان رقابت خواهند کرد. شهرهای جنوب کشور نیز بدلیل توسعه صنعت و بازرگانی، جایگاه اقتصادی ویژهای در سال 4141 خواهند داشت.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که در سال های آتی و خصوصاً در افق 4141 شاهد افزایش جمعیت شهری کشور،ایجاد شهرهای جدید خصوصاً در جنوب کشور بدلیل افزایش نیروی کار و افراد متخصص در بنادر و پالایشگاه های نفت و پتروشیمی خواهیم بود. بنابراین علاوه بر در نظر گرفتن امکانات اقتصادی بیشتر و برنامه ریزی های اقتصادی در جهت توسعه حمل و نقل شهری، توسعه زیرساخت ها و برخی صنایع در کلانشهرهایی چون تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و ... بایستی تدابیری نیز جهت مجهز ساختن و رشد اقتصادی در شهرهای جدید خصوصاً در جنوب کشور نیز اندیشیده شود، چرا که بسیاری از نیروهای تحصیلکرده و متخصص کشور در این شهرها زندگی می کنند. افزایش تراکم جمعیت در شهرهای شمالی کشور، تبدیل روستاها به شهر و نیز تبدیل زمین های کشاورزی به مسکونی بدلیل افزایش مهاجرت به شهرهای شمالی در سال 4141 بسیار محتمل خواهد بود.

کلیدواژه ها:

نرخ رشد اقتصادی ، کلانشهر ، توسعه ، شهرهای رقابتی ، حومه شهر