بررسی میزان تولید ایزولیکویریتیجنین در ریشه های تراریخت گیاه دارویی شیرین بیان (Glycyrrhiz aglabra)

شیرین بیان از جمله گیاهانی است که از گذشته تاکنون برای درمان اختلالات تنفسی، زخم معده و روده و نارسائی کبدی استفاده می شود این گیاه در بسیاری از مناطق ایران رویش دارد بطوری که کشور ما یکی از صادر کنندگان مهم این محصول به شمار می رود قسمت مورد استفاده گیاه ریشه آن است که دارای متابولیت های ثانویه با ارزشی چون فلاونوئید (ایزولیکویریتیجنین) و تری ترپن ساپونین های گلیسیریزین و سویا ساپونین می باشد. سیستم کشت ریشه های موئین که توسط باکتری گرم منفی و خاکزی Agrobacterium rhizogenes القا می شود با داشتن مزایایی چون رشد سریع، پایداری ژنتیکی و توان تولید متابولیت ها ثانویه همانند گیاه مادری مورد توجه قرار گرفته است در این تحقیق به منظور تولید متابولیت ایزولیکویریتیجنین ، سیستم کشت ریشه های موئین به وسیله تلقیح ریز نمونه های برگی، ساقه و ریشه استریل بدست آمده از گیاهچه های شیرین بیان با آگروباکتریوم ریزوژنز استرین 15834 ایجاد شد . یک ماه بعد از سطح ریز نمونه ها ریشه ها ظاهر شدند. ریشه های موئین تولید شده از ریز نمونه ها جدا شده و در محیط مایع Ms کشت شدند. تراریختی ریشه ها با بررسی مولکولی توسط تکنیک PCR تعیین گردید. ریشه های موئین تراریخت پس از برداشت از محیط مایع ، خشک گردیده و عمل عصاره گیری برای تعیین مقدار متابولیت مورد نظر انجام گرفت برای اندازه گیری مقدار ایزولیکویریتیجنین تولید شده در ریشه ها از دستگاه HPLC استفاده شد. نتایج حاصل از PCR، تراریختی ریشه ها را تائید نمود. همچنین نتایج حاصل از اندازه گیری ماده موثره مقدار 79.5μg/g ایزولیکویریتیجنین در مقایسه با 51.57μg/g در ریشه های غیر تراریخت را نشان داد.

کلیدواژه ها:

شیرین بیان ، ریشه موئین ، تراریختی ، ایزولیکویریتیجنین ، آگروباکتریوم ریزوژنز