ارزیابی صنعت گردشگری در اسناد فرادستی ایران: موانع و راهکارها

صنعت گردشگری یکی از مهمترین بخشهای اقتصاد جهانی است که در بیش از یک دهه اخیر، دارای بیشترین درآمدزایی و اشتغالزایی در میان صنایع مختلف جهان بوده است. علاوه بر مزیتهای اقتصادی، اثرات فرهنگی،اجتماعی، سیاسی و امنیتی گردشگری باعث شده است تا تقریباً تمامی حکومتها در جهان به دنبال بهرهگیری از این صنعت در کشور خود باشند. در این میان، کشور پهناور ایران با جاذبه های متنوع فرهنگی و طبیعی استعدادفوقالعاده برای توسعه صنعت گردشگری دارد. ایران در منطقه خاورمیانه و جهان شرق جزء نخستین کشورهایی است که از حدود هشتاد سال پیش به دنبال سازماندهی، بهرهبرداری و توسعه صنعت گردشگری بوده است وبدین منظور نهادسازی و برنامه ریزی کرده است؛ اما تا به امروز توفیق چندانی نداشته است. صنعت گردشگری در ایران بیش از هر چیز متأثر از نهاد سیاست بوده است و متناسب با تحولات سیاسی فراز و نشیبهای زیادی پشت سر گذاشته است. یکی از مواردی که بهخوبی میتواند میزان اهمیت و جایگاه این صنعت را در ایرانمشخص کند اسناد و قوانین زیربنایی و فرادستی ایران است. دادههای این تحقیق از قانون اساسی، سند چشماندازایران در افق 1303 ، سند نقشه جامع علمی کشور، برنامه های توسعه اول تا پنجم جمهوری اسلامی ایرانجمعآوریشده است و برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که مقوله گردشگری کمتر مورد توجه سیاستگذاران و برنامهریزان کلان جمهوری اسلامی ایران بوده است و آنها در این راه با نگاه تقلیلگرایانه و کنترلشده تنها بعد کوچکی از گردشگری را مورد توجه قرار دادهاند. به نظر میرسد توسعه گردشگری در ایران نیازمند تغییر نگاه و تدوین برنامه های فرادستی جدید است.

کلیدواژه ها:

گردشگری ، اسناد فرادستی ، ایران