استقلال فضا، درعین وحدت درمعماری اسلامی

در این نوشتار برای رسیدن به مفهوم استقلال فضا در عین وحدت در معماری اسلامی ابتدا مفهوم فضا به صورت کلی و فارغ از جهت گیری سبکی و گرایشی و نیز سخنان اندیشمندان و محققان هنر و معماری در مورد آنها و سپس حس مکان، پیوستگی فضا و فضای انسانی مورد بررسیقرار گرفته است. پس از آن با در نظر گرفتن اصول معماری اسلامی و چگونگی ایجاد یکپارچگی در میان فضا های مجزا به تبیین و چگونگیایجاد استقلال فضاها در عین وحدت پرداخته ایم. گفته می شود در معماری ایرانی همه فضاها دارای استقلال و متشخص اند و هیچ فضایی منفی یا مانده از فضای دیگر نیست. این ویژگی که بهنظر می رسد گاهی با واقعیت های کارکردی در تعارض باشد از اصول مراعات شده در نمونههای ارزشمند معماری ایران است. در معماری سنتی همه فضاها کامل هستند و نیاز به مکمل ندارند.آنها به تنهایی هم هویت ویژه خود را دارا هستند، ولی برای دستیابی به یکسامانه بالاتر در کنار یکدیگر با هم همکاری می کنند. با این حال اگر بپذیریم که عاملیت انسان سبب می گردد فضای معماری از حالت ایستاییجمود و بیجانی خود خارج شود، پس بی شک می توان این را نیز پذیرفت که بودن و حضور انسان در فضاست که حرکتی را در جهت بازشناسی ارزش هایی ایجاد خواهد کرد که این نیز از طریق تدوین و انتظام اجزای فضا )سیر کثرت به وحدت ( حاصل می گردد . در این راستا ساختارمعماری در دو بخش عمده تک بنا و مجموعه های شهری و عملکرد های معماری شامل ورود ، ارتباط ، اتصال و تداخل هر یک به گونه ای تحتتاثیر نگرش توحیدی قرار گرفته و در عین استقلال در مجموع یک کل هماهنگ و وحدت گرا را به وجود آورده است . این مقاله تلاشی است در جهت رسیدن به مفهوم مستقل بودن فضاها در عین وابستگی به هم برای رسیدن به یک هدف بالاتر با توجه به مفهوم فضا

کلیدواژه ها:

فضا ، وحدت ، استقلال ، سامانه ، معماری اسلامی