فضای نظری وضرورت نگرش کاربردی در تعریف ساختار و تعیین ضوابط دوره های پژوهش محور

با راه اندازی دوره های تحصیلات تکمیلی پژوهش محور فرصت جدیدی در اختیار جامعه علمی و هم زمان با آن ، جامعه تولیدی و خدماتی کشور قرار گرفت تا بتوانند با روشی متفاوت ، به آماده سازی نیروهای مورد نیاز حوزه های مختلف علمی و صنعتی کشور بپردازند. استفاده مناسب و کامل از این فرصت وقتی حاصل می شود که ضرورت های این کار بطور دقیق شناخته شده و طراحی این سبک آموزشی (تربیتی) متناسب با نیاز های واقعی و منطبق بر واقعیتهای حاکم بر فضای علمی و صنعتی کشور انجام گیرد. به این منظور باید ذینفعان این دوره ها شناسایی و انتظارات هریک از آنها مورد توجه قرار گیرد. ذینفعان این دوره ها در حالت کلی به سه گروه قابل تقسیم هستند: گروه اول دانشجویانی که تمایل دارند با افزایش توان علمی خود به مدارج علمی بالاتر نائل شده و مدارک رسمی آن را دریافت نمایند.گروه دوم مراکز پژوهشی ، صنعتی یا خدماتی که به دنبال دستیابی به پاسخ یا راه حل مناسبی برای مسائل یا مشکلات خود هستند. گروه سوم را موسسات و مراکز پژوهشی مجری دوره های مذکور تشکیل می دهند که در راستای ماموریتها و وظایف سازمانی خود با پذیرش دانشجویان دوره های پژوهش محور ضمن فعال تر کردن ظرفیتهای علمی و پژوهشی موجود خود فرصتی برای دنبال نمودن اهداف کوتاه مدت و بلند مدت علمی و پژوهشی خود ایجاد می نمایند. اگرچه وجوه مشترکی بین اهداف ذینفعان و دستاوردهای دوره های پژوهش محور، با نتایج دوره های معمول و سنتی آموزشی در مقاطع تکمیلی کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد اما نکته قابل تامل و تاکید نقاط افتراق و تفاوت هایی است که در این دو روش هم به لحاظ اهداف و هم به لحاظ نتایج و دستاورد ها باید مورد توجه قرار گیرد . بدیهی است در سازماندهی دوره های پژوهش محور باید بتوان مجموعه ای از اهداف و نتایج را مورد توجه قرار داد که در روش های موجود سنتی قابل حصول نبوده است ویا با وجود قابلیت ، محقق نشده است. مسئله کلیدی توجه به این نکته است که در حقیقت قابلیتهای دوره های پژوهش محور را باید در همین تفاوتها و نقاط افتراق جستجو کرد. توجه به این تفاوتها و نقاط افتراق ، فضای جدیدی را هم از جنبه های تئوریک و نظری و هم از جنبه های عملیاتی و اجرایی ایجاد می کند.این دامنه تعریف و فضای فکری ، اقتضائات عملیاتی ویژه ای را در طراحی و اجرای نظام آموزش پژوهش محور ایجاب و ضروری می کند که باید بطور دقیق و موشکافانه مورد مطالعه و سپس توجه و عمل قرار گیرد. با فرض فوق باید مجموعه شرایط ، فعالیتها ،عملیات و اقدامات اجرایی در ساختار آموزشی پژوهش محور بر اساس اصول و یا پیش فرض هایی متفاوت از دوره های سنتی معمول تعریف ، تصویب و به مورد اجرا گذاشته شود. به بیان دقیق تر موارد زیر باید در فضای نظری خاص آموزش پژوهش محور مورد مهندسی مجدد قرار گرفته و باز تعریف ، تبیین و تعیین شوند:- اهداف آموزشی در دوره های پژوهش محور- شرایط داوطلبان ورود به دوره های پژوهش محور- روش پذیرش و گزینش دانشجو در دوره های پژوهش محور- موضوعات و پروژه های مورد مطالعه و تحقیق در دوره های پژوهش محور- شرایط و ضوابط انتخاب اساتید راهنما و مشاور در دوره های پژوهش محور- نحوه تعامل اساتید راهنما با دانشجویان در دوره های پژوهش محوربا باز تعریف و تعیین ضوابط و تنظیم آیین نامه هایی که براساس آن کارآیی و اثربخشی دوره های پژوهش محور تضمین شده و جایگاه شایسته و مورد انتظار آن در نظام آموزشی و تربیتی کشور تحقق یابد ،شاهد تداوم و توسعه دستاوردهای این تلاش ها و مجاهدت ها در پیشرفت هرچه بیشتر ایران اسلامی و توسعه مرزهای دانش در جهان خواهیم بود

کلیدواژه ها:

دکتری ، پژوهش محور ، شیوه آموزشی ، تحصیلات تکمیلی ، موسسات و مراکز پژوهشی