افزایش راندمان آبیاری و تأثیر آن بر کاهش مصرف انرژی و جریان برگشتی حاوی مواد آلاینده

بروز خشکسالی و کاهش جریان آب در سطح زمین موجبات گسترش برداشت از منابع آب در زیرزمین را دوره حاضر پدید آورده است. کنترل حقابه ها در حفظ کمیت آب و مدیریت آن در جلوگیری از بروز بحران سلامت در جامعه نقش انکارناپذیری دارد. از مهمترین دلایل آلودگی آب زیرزمینی نفوذ آب برگشتی ناشی از آبیاریهای سنتی است که بسته به میزان نشت، نوع آلاینده های خاک و کودهای مصرفی، غلظتهای مختلفی از آلاینده ها را به آب زیرزمینی خواهد رساند. با توجه به مشکل بودن کنترل آلودگی و رفع آن در لایه های زیرسطحی بهتر است حجم آب در گردش و میزان آلاینده ها در این چرخه بررسی شود. این تحقیق به منظور یافتن ارتباط بین میزان زهاب نفوذی به زمین در اثر آبیاری با افزایش غلظت نیترات در آبخوان شهرکرد انجام گرفته است. به این منظور 11 محدوده کشاورزی شناسایی گردید. تعداد چاههای واقع در محدوده و تعداد ساعت و دبی برداشت استخراج شد. با تخمین نفوذ حاصله از آن و مقایسه با غلظت نیترات منطقه در دو فصل تابستان و زمستان، این رابطه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که در فصل تابستان بجز در دو مورد که غلظت نیترات تحت تأثیر شدید فاضلاب خانگی قرار دارد، در 9 گروه دیگر از نمونه ها غلظت نیترات با حجم آب برداشتی از محدوده، با ضریب همبستگی 0/9 به یکدیگر مرتبط است. این همبستگی در فصل زمستان به 0/003 کاهش داشت. بنابراین در ماههای کاشت و آبیاری نسبت بالایی از غلظت نیترات در آب زیرزمینی، حاصل کیفیت نامطلوب و حجم زیاد آب برگشتی از آبیاری است.

کلیدواژه ها:

آب زیرزمینی ، نیترات ، آبخوان شهرکرد ، راندمان آبیاری