بررسی مشکلات کانال های نیم لوله دشت سیستان در راستای افزایش بهره وری

بر اساس آمار افزایش روز افزون جمعیت و نیاز به تولید مواد غذایی و فرآورده های کشاورزی، نقش آب به عنوان عامل حیات بخش برجسته تر از گذشته گردیده است. استفاده صحیح و کارآمد از شبکه های توزیع آب می تواند سهم عمده ای در استفاده بهینه از منابع آب داشته باشد. زمین های کشاورزی دشت سیستان با وسعتی بالغ بر 150000 هکتار و برخورداری از رسوبات آبرفتی رودخانه هیرمند دارای پتانسیل بسیار خوبی در زمینه تولیدات کشاورزی می باشند. منابع آبی دشت سیستان به دلیل دائمی نبودن جریان رودخانه هیرمند، عدم وجود منابع آب زیرزمینی قابل استحصال و کم بودن نزولات جوی دارای ارزش بسیاری می باشند. از آنجایی که کشاورزی شغل غالب مردم منطقه می باشد تاکنون حدود 95 هزار هکتار از اراضی دشت تحت پوشش شبکه های آبیاری و زهکشی قرار گرفته اند. با توجه به شیب کم دشت و در راستای افزایش راندمان هیدرولیکی، کانال های آبیاری درجه 3 و 4 دشت سیستان به شکل نیم لوله ساخته شده و تحت عنوان کانالت شناخته می شوند. این تحقیق با انجام بازدیدهای میدانی در راستای بررسی نحوه بهره برداری از این کانالت ها و دلایل نارضایتی کشاورزان منطقه از آن ها صورت پذیرفت. از جمله مهم ترین مشکلات کانالت ها در دشت سیستان، راندمان پایین انتقال آن ها و ایجاد مشکلات رفت و آمد برای ساکنین منطقه می باشد از طرفی تلفات آب ناشی از عدم آب بندی مناسب آن ها مهمترین عامل کاهش راندمان انتقال کانالت ها تعیین گردید. بنابراین پیشنهاد می گردد با توجه به مزایای کانالت ها نسبت به کانال های مرسوم آبیاری با انجام مطالعات بیشتر و استفاده از نوارهای آب بند مناسب با شرایط جوی منطقه اتلاف آب در آن ها کاهش داده شده و با توجه به شرایط آب و هوایی و اجتماعی منطقه جهت افزایش راندمان بهره وری آب تحقیقات بیشتری صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

بهره وری مصرف آب ، دشت سیستان ، شبکه های آبیاری ، کانالت