پهنه بندی شدت فرسایش و تولید رسوب با استفاده از مدل MPSIAC در محیط GIS (مطالعه موردی : حوضه قوری چای مغان در استان اردبیل)

برآورد میزان فرسایش و رسوب در حوضه های آبخیز بدون آمار رسوب یکی از مسائل اساسی حوضه ها بوده و استفاده از داده ها در روش های تجربی می تواند مبنایی برای برنامه ریزی مدیریتی واقع گردد. حوضه آبخیز قوری چای مغان یکی از زیر حوضه های ارس با مساحت 11842/7 هکتار در استان اردبیل بوده که وقوع انواع فرسایش در آن قابل ملاحظه می باشد، فلذا لزوم بر آورد مقدار رسوب و کمی سازی آن بر اساس روابط تجربی جهت طرح های حفاظت آب و خاک ضروری می باشد در این مطالعه از مدل MPSIAC که یکی از این روش های تجربی بوده و در اکثر حوضه های آبخیز کشور کار آیی خوبی دارد استفادهشده و نیز با استفاده از نقشه های پایه و سایر اطلاعات و نقشه های موجود و کنترل موقعیت واحدهای کاری به وسیله دستگاه GPS در طبیعت و تعیین امتیاز نه گانه عوامل موثر در مدل MPSIAC در هر واحد کاری که با جمع کردن آنها میزان R به دست آمده در رابطه مربوطه، میزان رسوب حوضه مورد مطالعه بر آورد گردید. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مقدار رسوب ویژه آن 4/66 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال و وزن مواد رسوبی 42666 تن درسال بوده که بر اساس مدل MPSIAC می توان اذعان نمود که حوضه آبخیز قوری چای مغان از نظر فرسایش و تولید رسوب در وضعیت متوسط قرار دارد، همچنین مشاهده گردید میزان رسوب بر آورد شده در این حوضه از نظر طبقه بندی کیفی فرسایش در کلاس درجه متوسط قرار داشته و طبق تعریف این کلاس، می توان گفت که در این حوضه جدا شدن و جابجایی ذرات خاک به میزانی است که اجرای برنامه های حفاظت خاک و آب ضرورت و اولویت داشته و استفاده از اراضی محدودیت زیادی دارد

کلیدواژه ها:

حوضه آبخیز قوری چای مغان ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، فرسایش و رسوب ، مدل MPSIAC