بررسی تطبیقی ایمنی انواع آسانسور در نواحی زلزله‌خیز

از زمان زمین‌لرزه ۱۹۶۴ آلاسکا، تحقیقات ایمنی آسانسور و کارایی آن‌ها در صورت وقوع زمین‌لرزه، تبدیل به یکی از مهم‌ترین دلبستگی‌ها در صنعت مهندسی آسانسور شده است. در نتیجه شماری از تحقیقات، آیین‌نامه‌های طراحی آسانسورها دچار تغییر چشمگیری شد. مقررات ایمنی A17.1 برای پله‌برقی‌ها و آسانسورها در نواحی ‌زلزله‌خیز تلاش دارد مواردی همچون بروز کمترین میزان خسارت به سیستم آسانسور با استفاده از تجهیزات متفاوت مقاوم‌سازی از قبیل سوییچ‌های آشکارساز زمین‌لرزه، افزودن تعداد ریل‌های راهنمای کشسان و طراحی قاب پشتیبان ساختاری برای ایجاد امکان حرکت آزادانه عمودی کابین در زمان زمین‌لرزه و یا حوادث دیگر را تضمین کند. با آن که بهبودهای ساختاری هم به سازه‌های موجود و هم به سازه‌های جدید اعمال شد، اما باز هم آسانسورها در هنگام وقوع زمین‌لرزه (حتی در موارد میانه، ۶ تا 7/1 ریشتر) به گونه‌ای غیرقابل قبول دچار آسیب می‌شدند و می‌توان پیش‌بینی کرد که در زمین‌لرزه‌های آینده، آسیبی بیش از آنچه قبلاً پیش‌بینی شده است ایجاد خواهد شد. از سوی دیگر، با افزایش ضریب نفوذ کاربرد آسانسور در ایران، با در نظر گرفتن این که کشور ما در منطقه پر خطر از منظر رخدادهای لرزه‌ای واقع شده است و یکی از پرخطرترین مکان‌ها در ساختمان در هنگام وقوع زمین‌لرزه آسانسورها هستند؛ پیش از آن که طراحی و ساخت آسانسورهای مقاوم در برابر زمین‌لرزه اهمیت داشته باشد، تشخیص نوع آسانسور مناسب برای نصب در ساختمان، با توجه به کاربرد و ویژگی‌های ساختاری آن بیشترین تأثیر را در پیشگیری از وقوع حوادث و خسارت‌های احتمالی خواهد داشت. در این بررسی، آشنایی با چگونگی تأثیر نیروهای لرزه‌ای بر آسانسور به عنوان یک سازه‌ ساختمانی به منظور تشخیص نوع مناسب آسانسور برای منطقه لرزه‌خیز لازم است. در این مقاله، ابتدا خسارت‌های وارد بر آسانسورهای متداول و دلایل وقوع آن با وجود اعمال انواع روش های مقاوم‌سازی در زمان وقوع زلزله بررسی می‌شود و در ادامه، تناسب انواع مختلف آسانسور در نواحی زمین‌لرزه‌خیز مورد بحث قرار می‌گیرد و در انتها به این نتیجه خواهیم رسید که آسانسورهای هیدرولیک مناسب‌ترین نوع آسانسور برای نواحی زلزله‌خیز هستند.