اثر تنشهای محیطی غیرزنده بر گیاهان و عوامل موثر در مقاومت به تنش ها

جنگل ها و مراتع، سرمایه های سبز با ارزشی هستند که تخریب آنها، بستر بسیاری عوامل مؤثر بر سلامتی جوامع انسانی را دچار چالش می کند. در شرایط فعلی، بسیاری از کشورها در صدد هستند که به هر شکل ممکن این گنجینه ی طبیعی را حفظ کنند. تنش های محیطی مهمترین عامل کاهش دهنده عملکرد محصولات کشاورزی در سطح جهان هستند. به طور کلی تنش به معنای فشار شدید اثرات برخی نیروهاست که منجر به توقف عملکرد نظام های طبیعی می شود. هر عامل محیطی که قادر به القای یک جریان بالقوه تخریبی د ر گیاهان باشد تنش نام د ارد. به عبارتی، تنش هر گونه تغییر که رشد و نمو را کاهش داده و یا بطور نامطلوب تغییر دهد و موجب کاهش رشد و عملکرد گیاه شود چنانچه تنش های محیطی حادث ن می شدند عملکردهای واقعی باید برابر با عملکرد های پتانسیل گیاهان می بود. د ر حالی که در بسیاری از گیاهان زراعی متوسط عملکرد واقعی گیاهان 10-20 درصد عملکرد پتانسیل آنان است. در نقاط خاصی از کره زمین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، عوامل تنش زا در تولید محصولات کشاورزی تأثیر منفی بیشتری دارند و کشاورزی در آن مناطق با تحمل هزینه بیشتر و بازده کمتر صورت می گیرد. این یکی از این کشورهاست. اهمیت بررسی تنش های محیطی و نقش آنها در پیش بینی و ارزیابی رشد و عملکرد محصولات زراعی بسیار آشکار است. در یک تقسیم بندی کلی می توان تنشها را به دو گروه زنده و غ یرزنده تقسیم کرد. تنش های زنده شامل تأثیر قارچ ها، باکتریها، ویروس ها و حشرات بوده و تنش های غیرزنده به تأثیرات سوء عواملی همچون خشکی، شوری، دما، باد، سرما و ... مربوط می شود که مجموع این دو دسته تنش می تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر عملکرد، از بین رفتن حاصلخیزی خاک و در مواردی عدم امکان تداوم کشاورزی گردد. از آنجا که تنش های محیطی غیرزنده به نوعی بر عرصه های جنگلی تأثیرات منفی قابل توجهی می گذارد کنترل این تنشها برای جود محیط زیستی پایدار، اجتناب ناپذیر است. در مقاله حاضر بررسی مختصر د ر مورد هر یک از عوامل تنش زا انجام می گیرد.

کلیدواژه ها:

تنش های محیطی ، خشکی ، شوری ، غرقاب ، سرما