برآورد پارامترهای ژنتیکی برای صفات فیزیولوژیک در گلرنگ Carthamus tinctorius L تحت شرایط تنش خشکی

به منظور برآورد کنترل ژنتیکی برخی ازصفات فیزیولوژیک در تنش خشکی، نتاج حاصل از تلاقیهای دای آلل 8 رقم گلرنگ زراعی( ژنوتیپ های ایرانی و خارجی) در نسلF2 36 ژنوتیپ) به روش دو گریفینگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات اندازه گیری شده در این مطالعه شامل: شاخص کلروفیل، کلروفیلAکلروفیلbکاروتنوئید، سطح ویژه برگ، محتوای ازت برگ، محتوای نسبی آب و ارتفاع گیاهچه بود. ژنوتیپ های حاصل ازتلاقیهای دای آلل یکطرفه در نسلf236 ژنوتیپ) بصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند معنیدار بودن میانگین مربعات قابلیت ترکیبپذیری عمومیGCAو قابلیت ترکیبپذیری خصوصیSCA به جز شاخص کلروفیل) برای تمام صفات در تجزیه واریانس ژنتیکی، مبین اهمیت توام اثرات افزایشی و غیر افزایشی ژنها در کنترل ژنتیکی صفات بود. در شرایط تنش، ژنوتیپGE62918بیشترین مقدارGCAرا از نظر مقدار محتوای آب نسبی برگ، کلروفیلa و ارتفاع گیاهچه داشت. بیشترین مقدار GCAبرای شاخص کلروفیل، محتوای ازت برگ و سطح ویژه برگ متعلق به ژنوتیپMex.22-191بود. همچنین، مقایسه میانگینهای والدی نشان داد که بالاترین میانگین برای محتوای نسبی آب، کلروفیلaو ارتفاع گیاهچه متعلق به ژنوتیپGE62918بود. تلاقیA2×Mex.22-191 با برخورداری از بالاترینSCAبرای صفات محتوای کلروفیل، سطح ویژه برگ، کلروفیل bو ارتفاع گیاهچه، به عنوان تلاقی برتر شناخته شد. مطابق با نتایج ،بیشترین0/26وکمترین 0/0007 مقدار وراثتپذیری خصوصی به ترتیب متعلق به سطح ویژه برگ و محتوای نسبی آب برگ بود. قابلیت توارث خصوصی پائین و مقدار بیشتر واریانس غالبیت در صفات ارزیابی شده بیانگر اهمیت بیشتر اثرات غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات بود. لذا به منظور بهبود این صفات میتوان از روشهای مبتنی بر تولید هیبرید بهره جست. همچنین از روش های انتخاب غیر مستقیم (انتخاب بر مبنای نشانکرهای مولکولی) به منظور بهبود صفات مورد نظر استفاده کرد

کلیدواژه ها:

اثر ، افزایشی ، غالبیت ، قابلیت ترکیبپذیری ، واریانس