پارادایم انتقال آب بین حوضه ای در مناطق خشک و آمایش سرزمین

آب یکی از بزرگترین چالش های قرن حاضر است که توانسته است منشاء بسیاری از تحولات جهان قرار گیرد. مقدار آب تجدیدشونده ای که کره زمین هم اکنون دریافت می کند معادل همان میزان آب ثابتی است که هزاران سال پیش، دریافت می کردهاست، لذا میزان سرانه آب به شدت در حال کاهش است. انتقال بین حوضه ای آب، روشی است که جهت مقابله با کمبود آب دربسیاری از مناطق جهان مورد استفاده قرار می گیرد. انتقال بین حوضه ای آب با وجود کمبودها می تواند منشا تغییرات زیادی درحوزه های مبدا و مقصد باشد که می بایست از دیدگاههای مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد. در مجموع هدف از مدیریت بینحوضه ای آب، تفکر بهره برداری بهینه از منابع آبی بین دو حوضه می باشد به گونه ای که حداقل چالش ها و تنشها در حوضههای مبدا و مقصد ایجاد گردد. این امر می بایست از طریق مدیریت فرابخشی و لحاظ نمودن عوامل فنی، اقتصادی، زیستمحیطی و با تاکید بر ملاحظات اجتماعی و سیاسی صورت گیرد. ولیکن انتقال بین حوزه ای آب در مناطق خشک، بدلیلشکنندگی این مناطق نسبت به کمبود آب از حساسیت ویژه ای برخوردار است. لذا در برنامه ریزی های ناحیه ای و آمایشسرزمین بخصوص برای مناطق خشک ونیمه خشک که اغلب مساحت ایران را دربرمی گیرند بایستی به دقت مورد توجه واقعشده و در تدوین برنامه آمایش سرزمین، به عنوان یکی از پارامترهای مهم مد نظر قرار گیرد، چرا که انتقال آب از یک حوضه بهحوضه دیگر در صورت عدم توجه به این موضوع، تمامی برنامه های از پیش تعیین شده درحوضه های آبخیز مبدا و مقصد را باچالش اساسی مواجه خواهد ساخت. لذا در این مقاله سعی شده است تجربیات کشورهای مختلف و جنبه های انتقال آب بینحوضه ای در مناطق خشک مورد بررسی و واشکافی قرار داده شود.

کلیدواژه ها:

انتقال آب بین حوضه ای ، آمایش سرزمین ، مناطق خشک