مدل لانه عنکبوتی توسعه پایدار (SDSNM)، استراتژی مناسب مدیریت، حفظ ، پایداری و بهره برداری از منابع طبیعی کشور

در قرن اخیر بیش از همه پایداری 32 عمومی منابع دارای اهمیت بوده است و در عرصه های منابع طبیعی باتوجه به پویایی سیستم های طبیعی و بی ثباتی و نوسانات اقلیمی، جهت رسیدن به پایداری عمومی،مدیریت تطبیقی و پایدار ضروری می باشد و این به موجب استفاده بهینه و پایدار از منابع امکان پذیر بودهو مربوط به ویژگی های زیستی و غیر زیستی و روابط متقابل آنها است. مدلهای مختلفی برای توسعه پایدار وحفاظت منابع اساسی در نقاط مختلف جهان ارائه شده که همگی دارای منشآ غیر ایرانی بوده و بکارگیریصرف آنها در شرایط کشور نتایج مطلوبی را در بر نداشته است. آخرین مدل ارائه شده توسط کمیته توسعه پایدار سازمان ملل متحد (UNDP) مدل لانه زنبوری (هگزا) می باشد. در این پژوهش با توجه به شرایط خاص اقلیمی و اجتماعی و اقتصادی کشور ، این مدل جهت برنامه ریزی و مدیریت جامع حوزه های آبخیزبومی سازی و تطبیق داده شده و به مدل لانه عنکبوکی ارتقاء یافته است. مدل لانه عنکبوتی توسعه پایدار (SDSNM) که حاصل این مطالعه می باشد برای توسعه و مدیریت پایدار تمامی عرصه های طبیعی مناسب تر می باشد. در ده حوزه آبخیز از زیر حوزه های استان اصفهان و سرشاخه های کارون میزان اثرعوامل اکولوژیکی ، اقتصادی و اجتماعی بر تخریب منابع طبیعی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و مدللانه عنکبوتی آزموده و عوامل تخریب با مدل تحلیل گردید. نتایج حاصله این پژوهش بیانگر آن است که باکاهش درجه سلامت منابع از جمله مراتع و پتانسیل تولیدی این فرایند اثرات مستقیم و دو طرفه ای بر فقر و تخریب منابع گذاشته شده ( مارپیچ PPE) و علت و میزان تخریب با پایداری منابع و رویشگاه همبستگی بالایی (R(2)=0/89-P>0/01) داشته است. اکوسیتم های طبیعی در برابر آشفتگی های وارده دارای قدرت ارتجاعی و خود احیایی می باشند و از این امر به عنوان یک محور اساسی جهت مدیریت بهینه و پایدار و حفاظت منابع استفاده کرد. البته تا جایی که از آستانه تحمل سیستم های طبیعی عبور ننماید.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، مدل لانه عنکبوتی ، پایداری ، منابع طبیعی