کاهش خطر سوانح در بافت های تاریخی دورنمای جهانی

کاهش آسیب پذیری میراث فرهنگی و بافت های تاریخی در کشورهایی که در معرض زمین لرزه و سایر سوانح طبیعی قرار دارند، از جمله مهمترین چالش هایی است که این قبیل سرزمین ها با آن مواجه اند. در واقع میراث فرهنگی و بافت های تاریخی نه تنها در زمره ارزش و هویت ملت ها قلمداد می شوند، بلکه از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی حائز اهمیت فراوانی هستند. تخریب شهر و ابنیه تاریخی بم در زلزله سال 1382 این حقیقت که هیچ نقطه ای از ایران در برابر سوانح امن نیست را بار دیگر به اثبات رساند. باید اذعان داشت که امروزه بسیاری از بافت های تاریخی در برابر سوانح طبیعی خصوصا زلزله، نه تنها به دلیل وجود ساختمان ها و بناهای غیر مقاوم، بلکه به علت فرسودگی زیر ساخت های شهری، از قبیل معابر و شبکه های خدمات رسانی که نوسازی نشده اند، بسیار آسیب پذیرند. از جانب دیگر باید به این واقعیت نیز اشاره کرد که به دلیل هوشمندی و خلاقیت گذشتگان و اجدادمان در بکارگیری روش های سنتی مناسب با شرایط محیطی، بافت های تاریخی برای صدها سال در برابر گزند حوادث محفوظ مانده اند. مقاله حاضر بدنبال بررسی رویکردهای جهانی به کاهش آسیب پذیری بافت های تاریخی است. در این رابطه پس از مروری بر علل تخریب بافت های تاریخی در طول دهه های گذشته در ایران که عمدتا بواسطه فرسودگی های شهری، خرابی های ناشی از جنگ تحمیلی و دیگر سوانح طبیعی بوده است، به کنکاش در رویکردهای جاری در جهان پرداخته می شود، که عبارتند از: جلوگیری از خطر با رویکرد بکارگیری مصالح مقاوم جلوگیری از خطر و فرهنگ رایج جلوگیری از خطر با رویکرد بکارگیری فناوری لازم به توضیح است به منظور مقابله و کاهش آسیب پذیری بافت های تاریخی، اتخاذ رویکرد های ترکیبی که در آن مقولات سخت افزاری (بکار گیری مصالح و فناوری مناسب) به همراه موضوعات نرم افزاری (فرهنگ، سنت های رایج) تواما مورد استفاده قرار گیرند، امری ضروری بوده و مشارکت مردم محلی در فرایند مزبور راهگشای موفقیت برنامه ها خواهد بود..