تفاوت کنایه ضرب المثل

کنایه و مثل دو مقوله زبانی ادبی مجزا و متفاوت و با تعاریف و کارکردهای جداگانه هستند ، اما همواره بسیاری از کنایه ها در کتاب های مربوط بهضرب المثل و ذیل امثال فارسی درج و ثبت شدهاند و پژوهندگان، مثل نگاران و فرهنگ نگاران، جز معدودی، در آثار خود این دو را در هم آمیخته و بهتفاوت های این دو، هیچ اشارهای نکرده اند. این مقاله میکوشد به استناد منابع موجود، به رغم دشواری تفکیک این دو، با ملاک های مشخص و عملی تفاوت های کنایه و مثل را نشان دهد. ابتدا پس از طرح و بحث موضوع و ذکر پیشینه تحقیق، دو حوزه کنایه و مثل را تعریف و ویژگی ها و انواع هر یک را تبیین می کنیم تا کار مقایسه شباهت واختلافهای این دو به آسانی صورت پذیرد، سپس تفاوتها و شباهت های کنایه و مثل را مشروح و با ذکر مثالهای کافی در چندین حوزه چون ایجاز، تشبیه،استعاره، اندرزگونگی، آهنگ، جنبه تجربی، دلیل آوری، مورد و مضرب، محور جانشینی و دو وجهی بودن بررسی می کنیم . در پایان نمونه هایی از کنایاتنزدیک به مثل و امثال کنایه مانند را با ملاک های عرضه شده، از هم تمایز می دهیم. تاکنون جز اشاراتی پراکنده، به طور مستقل، به موضوع این مقاله پرداخته نشدهو این مقاله می تواند در حوزه های مثل شناسی و مثل نگاری در ادبیات عامه و بلاغت و بیان در ادبیات رسمی کاربرد پیدا کند.

کلیدواژه ها:

ضربالمثل ، کنایه ، تعریض ، تفاوت کنایه و مثل ، استعاره