اثرات مسمومیت با سم آترازین بر برخی شاخص های ایمنی ماهی شیربت (Barbus grypus)

هدف از این مطالعه بررسی اثر مسمومیت مزمن با سم علف کش آترازین بر برخی پاسخ های ایمنی ماهی شیربت بود. بدین منظور تعداد 420 ماهی شیربت به منظور تعیین LC50 تحت آزمایش سمیت حاد با سم علف کش اترازین قرار گرفتند. پس از تعیین سمیت حاد آترازین در این ماهی میزان یک پنجم، یک دهم و یک بیستم میزان LC50 ا 96 ساعته اترازین ماهیان بر اساس یک طرح کاملا تصادفی با نسبت های یکسان در 9 آکواریوم تقسیم شدند. تیمار چهارم به عنوان تیمار کنترل در نظر گرفته شده و تا پایان دوره آزمایشی هیچ گونه سمی به آن افزوده نشد. در روزهای صفر، 7، 14 و 21 به منظور ارزیابی شاخص های سیستم ایمنی شامل فعالیت لایزوزیم سرم، فعالیت ضد باکتریایی سرم و تعداد گلبول های سفید خونی از ماهیان خونگیری صورت گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سم اترازین در ماهی شیربت سمیت نسبتا بالایی داشته و این سمیت با افزایش غلظت سم آترازین و هم با افزایش مدت مجاورت با سم افزایش می یابد همچنین نتایج نشان داد که قدرت باکتری کشی سرم و فعالیت کمپلمان سرم در تیمار 6/25 میلی گرم در لیتر سم آترزین کاهش معنی داری در هر سه مرحله نمونه گیری نسبت به تیمار کنترل داشت (0/05>p). میزان فعالیت لایزوزیم در غلظت 6/25 میلی گرم در لیتر در هر سه مرحله نمونه گیری و در غلظت 3/13 میلی گرم در لیتر فقط در روز 7 و 21 کاهش فعالیت نسبت به کنترل مشاهده شد (0/05>p). در مورد تعداد گلبول های سفید خونی نیز در تیمار 6/25 کاهش تعداد گلبول های سفید در هر سه مرحله نمونه گیری در تیمار 3/13 میلی گرم در لیتر در روز 14 و 21 نمونه گیری و در غلظت 1/65 میلی گرم در لیتر فقط در روز 21 کاهش معنی دار نسبت به کنترل مشاهده شد (0/05>p). به طور کلی می توان نتیجه گرفت که قرار گرفتن طولانی مدت ماهی شیربت در معرض غلظت بالای آترزین منجر به ایجاد تغییرات فیزیولوژیک در ماهی شیربت می گردد لذا استفاده از علف کش آترازین باید در حداقل میزان موثر و ترجیحا در مناطقی که زه آب مزارع به آب های آزاد راهی ندارد مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آترازین ، سمیت تحت کشنده ، شاخص های ایمنی ، ماهی شیربت