مروری بر ترکیبات ثانویه و اثرات فارماکولوژیکی گیاه دارویی انار

انار از جنس Punica از خانواده Punicaceae دارای دو گونه یعنی P. granatum L یا انار و P. protopunica Balf. F است. دومی نسبتا کمتر شناخته شده است و منشا آن از جزیره ای در یمن نزدیک دریای سرخ است. از طرف دیگر این اعتقاد وجود دارد که P. granatum L بومی ایران است که در نواحی بین ایران و هینالیا در شمال هند گسترش دارد یا بومی ترکیه است. در قرآن سه بار از انار نام برده شده است و طبق فرموده حضرت علی (ع) از میوه های بهشتی است. این درخت علاوه بر طعم مطلوب میوه دارای ارزش دارویی بالایی نیز می باشد . تاکنون تحقیقات گشترده ای در جهت شناسایی این گیاه و ترکیبات موثره آن صورت گرفته است. هدف از انجام این مقاله مروری بررسی شرایط رشد، مشخصه ها و ویژگی های زیستی و مهم تر از همه بررسی فیتوشیمکال های موجود در این گیاه و بررسی اجمالی خواص دارویی و درمانی آن است که این اطلاعات می تواند در مطالعات پزشکی و دارویی در آینده مورد استفاده قرار گریرد. اطلاعات موجود در این مطالعه با جستجوی کلید واژگان P.granatum L و pomegranate در کتب و مقالات علمی منتشر شده در بانک های اطلاعانی داخلی و خارجی بدست آمده است. مقالات و کتب مورد بررسی از سال های 1973 تا 2013 چاپ شده اند. تعداد مقالات مورد بررسی 94 مورد می باشد. گیاه انار از گذشته تاکنون در علم پزشکی بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. ترکیبات موجود در بخش های مختلف انار باعث ایجاد خاصیت های دارویی متنوعی شده است که بسیاری از آنها به صورت آزمایشگاهی به اثبات رسیده اند. بیشترین مواد تشکیل دهنده میوه که دارای فواید دارویی هستند عبارتند از الاژیک اسید (Ellagic)، الاژیتانین ها (ellagitannins)، پونیسیک اسید (punicic acid)، فلاونوئیدها (flavonoids) ، آنتوسیانین ها (anthocyanins)، آنتوسیانیدین ها (anthocyanidins) و فلاونول ها (flavonols) و فلاون ها (flavones). کاربردهای استفاده از انار در طب سنتی و همچنین یافته های امروزی پژوهشگران مبنی بر استفاده از این گیاه در درمان بسیاری از بیماری ها از جمله درمان دیابت، اسهال، زخم معده، آلزایمر، ورم مفاصل ، چاقی و... و وجود ترکیبات گیاهی دارویی ارزشمند در انار، می تواند زمینه ای برای کشف داروهایی با منشا گیاهی با خواص ضد التهابی و تسکین دهندگی دردهای عضلانی ، درمان دیابت و ضد انگل به وجود آورد که در نهایت منجر به کارآزمایی های بالینی دانشمندان گردد.

کلیدواژه ها:

گیاه دارویی انار ، ترکیبات ثانویه ، درمان بیماری