چهارباغ؟بررسی منشا پیدایش نظریه چهارباغ به عنوان الگوی هنرباغسازی ایرانی

تلاش برای بازسازی زندگی پس ازمرگ دربهشت برروی زمین درباوربسیاری ازفرهنگ ها ازجمله ایران یکی ازدلایل ایجادفضاهایی مانند باغ شده است درمورد این موضوع که باغ ایرانی تمثیلی از بهشت و کوششی در رسیدن به بهشت آرمانی در ایندنیا است، نوشت ههای بسیاری وجود دارد که در این بین تاثیرچهارنهربهشتی در فرم و هندسه باغ، به صورت برجسته تری نمایش داده شده است مقاله حاضر با تأکید بر تأثیر معنایی بهشت در طر حاندازی باغ ایرانی،برآن است تا به نقد تأثیر صوری بهشت بر هندسه باغ بپردازد. در مورد با غهای پیش از اسلام، اعتقاد ایرانیان به تقسیم دنیا به چهار قسمت و در مورد با غهای پس از اسلام نهرهای چهارگانه بهشت موعود در قرآن از دلایل ایجاد هندسه چهاربخشی در باغ به شمار م یروند. هدف این نوشتار تحلیل یا نفی تأثیر معنایی بهشت و آرزوی ایرانیان در ساماندهی منظر به مثابه بهشت نیست بلکه تاثیرصوری آن را نفی می کند آنچه درباره تقسیم جهان به چهاربخش وجود دارد یا برگرفته ازافسانهها و یا کتاب مقدس یهود تورات است که باغ عدن را منزلگاه نخستین انسان م یداند، و سند مکتوبی بر این مدعا وجود ندارد که ایرانیان پیش از اسلام نیز جهان را تشکیل شده از چهار بخش م یدانستند، بلکه آموز ههای دینی زرتشت مبین نظریات دیگری در این باب است.

کلیدواژه ها:

باغ ایرانی ، بهشت ، الگوی چهاربخشی ، چهارباغ ، چهار نهر بهشتی