ارزیابی تجربه بومی الزامات تحقق پذیری طرح های نوسازی شهری

امروزه در اطلاق صفت «فرودگی » به بخ شهایی از کالبد شهر، بین کارشناسان اختلا ف نظر وجود دارد و برخی صاحبنظران اعتقاد دارند که واژه «فرسوده » به درستی گویای وضعیت این محدود هها نیست. برخی اسناد اخیر عبار تهایی از قبیل«نابسامان » یا «نیازمند مداخله » را پیشنهاد م یکنند. اما فارغ از عنوان مسئله، م یتوان شک لگیری باف تهای فرسوده شهری در ایران را تحت تأثیر چند عامل بررسی کرد :شکلگیری بافتهای فرسوده در مرکز شهرها ناشی از کاهش مطلوبیت سکونت و فراغت در اثر گسترش شهر و ایجاد نواحی توسع هیافتهتر یا غلبه شدید فعالیت بر سکونت است. این عامل به تدریجسبب تهی شدن محدوده از ساکنان اولیه و استقرار گرو ههای اجتماعی جدیدی م یشود که به دلیل عدم سابقه سکونت طولانی و احساس تعلق به بافت، حداقل کوشش را برای زنده نگاه داشتن محله نداشتهو زمینه فرسودگی را فراهم م یسازند. تداوم این جریان و افزایش تراکم فعالی تهای تجاری، کارگاهی و تولیدی شرایط سکونت را محدودتر کرده و سبب تشدید فرسودگی میشود.عمده بافتهای فرسوده شهری، پیرامون مراکز شهری، به دلیل رشد یکباره و بدون برنامه شهر شکل گرفته است؛ این رشد، خود ناشی از مهاجرت و به عبارت دیگر انفجار جمعیتی است که در طی 50 سالهگذشته کلا نشهرها، بهویژه تهران را تح تتأثیر خود قرار داده است. مهاجرت اقشار ک مدرآمد با دارایی ناچیز از شهرها و روستاهای مختلف منجر به ایجاد الگوی ناقص توزیع زمین شده و محدود ههایی باتراکم جمعیتی بالا، خدمات پایین و الگوی نامتوازن دسترسی را شکل داده است. نبود برنام های مؤثر در کنترل و مدیریت توسعه شهری مه مترین عامل این امر است. توسعه ناگهانی شهرها برخی هستههای روستایی پیرامون را نیز بلعیده و در بر گرفته است. تفاوت ساختار هسته طبیعی روستایی و شکل غالب شهر نیز سبب عدم امکان توسعه پایاپای این نواحی، کاهش میل به سکونت و در نتیجه فرسودگی میشود.در نهایت میتوان به سکونتگا ههای غیررسمی اشاره کرد که در میان شهرها شکل م یگیرند و به دلیل مسائل حقوقی، امکان نوسازی و بهسازی در آنها فراهم نیست. ساخت وساز شبانه و غیررسمی با حداقل ایمنی جزء ویژگیهای بارز این محدود هها است.

کلیدواژه ها:

نوسازی ، تحقق پذیری ، بافت فرسوده ، تهران